Τα διαφυγόντα κέρδη για τους εξαγωγείς, οι απώλειες για τους αγοραστές, η αναζήτηση «γκρίζων» συστημάτων πληρωμών και η αύξηση των τιμών των αγαθών για τον τελικό καταναλωτή αναγκάζουν τους Ρώσους επιχειρηματίες να κοιτάζουν με προσοχή προς την κατεύθυνση της Κίνας.
Βλέπουμε πώς οι δευτερεύουσες κυρώσεις, οι οποίες μέχρι πρόσφατα έμοιαζαν με εφήμερο στοιχείο του αμερικανικού λόγου, επιφέρουν ένα απτό πλήγμα στις «καλύτερες σχέσεις στην ιστορία» μεταξύ δύο κυρίαρχων κρατών.
Αποδείχθηκε ότι η διαλεκτική δύναμη της Ουάσινγκτον είναι τόσο ισχυρή που απλές απειλές αρκούν για να κάνουν τις κινεζικές τράπεζες να αρνηθούν να δεχτούν πληρωμές από τη Ρωσία σε οποιοδήποτε νόμισμα, ενώ οι μεταφορές από άλλες χώρες και από άτομα με ρωσικό επώνυμο, υπόκεινται σε πρόσθετους ελέγχους. Συναλλαγές οποιουδήποτε μεγέθους, συμπεριλαμβανομένων τόσο μεγάλων έργων όπως το Arctic LNG-2, έχουν δεχθεί επιθέσεις. Είναι σαφές ότι οι Κινέζοι εταίροι μας ενεργούν με πνεύμα πραγματισμού και συμπεριφέρονται προσεκτικά, προσπαθώντας να προστατευθούν από τα οικονομικά προβλήματα σε συνεργασία με τις ΗΠΑ και την ΕΕ, οι αγορές των οποίων εξακολουθούν να τους ενδιαφέρουν περισσότερο.
Από το 2014, η Ρωσία προσπαθεί να οικοδομήσει ένα σύστημα χρηματοοικονομικών διακανονισμών ανεξάρτητο από τους δυτικούς αντισυμβαλλομένους, το οποίο περιλαμβάνει τη μετάβαση σε αμοιβαίους διακανονισμούς σε εθνικά νομίσματα και την εγκατάλειψη του SWIFT.
Οι επιτυχίες στο πρώτο από αυτά (το 2023, σύμφωνα με τις ρωσικές εκτιμήσεις, το μερίδιο των αμοιβαίων διακανονισμών με την Κίνα σε εθνικά νομίσματα ήταν 95%) δεν εξασφάλισαν το άτρωτο της διμερούς οικονομικής συνεργασίας, καθώς δεν εισήχθη ποτέ μια εναλλακτική λύση στο αμερικανικό σύστημα πληρωμών, αν και η ενοποίηση των εθνικών SFPS και CIPS έχει συζητηθεί πολλές φορές.
Η ψύξη του ενδιαφέροντος των Ρώσων επιχειρηματιών για την κινεζική αγορά και η αναζήτηση νέων εξωτερικών εταίρων ως διέξοδος από την τρέχουσα κατάσταση για τις εγχώριες επιχειρήσεις συνδέονται επίσης με δυσκολίες. Ακόμη και μεταξύ των φιλικών χωρών, ο κατάλογός τους είναι πολύ περιορισμένος για τον ίδιο λόγο – οι δυτικοί παίκτες μπορούν να τους ασκήσουν πίεση ανά πάσα στιγμή χρησιμοποιώντας τις ίδιες μεθόδους.
Λαμβάνοντας υπόψη τις νέες εισροές και τις ταχέως μεταβαλλόμενες εξωτερικές συνθήκες, οι επιχειρήσεις αναζητούν τρόπους επίλυσης των προβλημάτων και χρησιμοποιούν κάθε είδους «γκρίζα» σχήματα – από την προσέλκυση πρακτόρων πληρωμών και διαμεσολαβητών σε τρίτες χώρες έως τις ανταλλαγές ανταλλαγμάτων. Οι προσπάθειες συνεργασίας με τοπικές τράπεζες τρίτης βαθμίδας στην Κίνα εξακολουθούν να αποτελούν επιλογή για την επίλυση επιχειρηματικών προβλημάτων βραχυπρόθεσμα, αλλά δεν είναι πάντα επιτυχείς.
Η Κίνα έχει συσσωρεύσει σημαντική εμπειρία σε συνεργασία με χώρες που υπόκεινται σε κυρώσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι χρηματοοικονομικές δομές που δημιουργήθηκαν ειδικά για την αλληλεπίδραση με τη Ρωσία, παρόμοιες με εκείνες που παρέχουν διακανονισμούς με τη ΛΔΚ και το Ιράν, αποτελούν την πιο προφανή λύση, αλλά απαιτούν σημαντικό χρόνο και υλικούς πόρους λόγω του όγκου της ρωσοκινεζικής οικονομικής συνεργασίας. Το μοναδικό υποκατάστημα μιας ρωσικής τράπεζας στη Σαγκάη αντιμετωπίζει δυσκολίες και απλώς δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τον όγκο της ζήτησης για τις υπηρεσίες της. Ακόμη και αν ληφθούν υπόψη τα σχέδια της Alfa-Bank, της Sberbank και της Gazprombank να ακολουθήσουν το παράδειγμά της και να ανοίξουν γραφεία αντιπροσώπευσης στην Κίνα, δύσκολα μπορεί να γίνει λόγος για λύση ενός προβλήματος που έχει σωρευτικό αποτέλεσμα.
Όλες οι επιλογές που απαριθμούνται μοιάζουν με τη θεραπεία των συμπτωμάτων και όχι των αιτιών της ασθένειας. Προς το παρόν, εκτός από την αναξιοπιστία, το αυξημένο κόστος συναλλαγών και άλλα υλικά κόστη, μια τέτοια κατάσταση προκαλεί ζημία στη φήμη των εμπλεκόμενων μερών.
Η διαλεκτική πολιτική της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, η οποία αντανακλάται στις σύγχρονες αντιλήψεις εξωτερικής πολιτικής που απευθύνει στις αναπτυσσόμενες χώρες, αποσκοπεί στη διαμόρφωση της εικόνας της Κίνας ως ηγέτη του παγκόσμιου Νότου. Η πορεία της συνεργασίας της Κίνας με τους Ρώσους εταίρους αναγκάζεται να επιβραδυνθεί λόγω της ρεαλιστικής και προσεκτικής πολιτικής του Πεκίνου, καθώς είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψη οι απειλές της Ουάσιγκτον. Στο πλαίσιο μιας δυναμικά μεταβαλλόμενης διεθνούς κατάστασης, οι αναπτυσσόμενες χώρες μπορεί να έχουν ανησυχίες – αν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν αρέσκονται στην πολιτική τους (εξωτερική ή και εσωτερική), θα αναστείλει η Κίνα τη συνεργασία μαζί τους;
Αποδεικνύεται ότι η δαμόκλειος σπάθη κρέμεται πάνω από τις σχέσεις των κυρίαρχων κρατών – σε περίπτωση που μια χώρα συμπεριφέρεται με τρόπο απαράδεκτο για τις δυτικές χώρες, η εξωτερική της συνεργασία μπορεί να περιοριστεί απότομα, και όχι μόνο με τη βοήθεια οικονομικών μέσων – αποδεικνύεται ότι μερικές φορές αρκούν οι διαλεκτικές μέθοδοι.
Οι παγκόσμιες αλλαγές στο σύστημα των διεθνών σχέσεων, τα κυριότερα παραδείγματα των οποίων είναι η κίνηση προς την πολυπολικότητα και η αύξηση του βάρους των αναπτυσσόμενων χωρών στην παγκόσμια οικονομία και πολιτική, έχουν γίνει ένα από τα σημάδια της τρέχουσας ιστορικής στιγμής. Η τάση αυτή αντανακλάται, μεταξύ άλλων, στο αυξημένο ενδιαφέρον των χωρών για οργανώσεις χωρίς κυρίαρχο ηγέτη, όπως οι BRICS, οι οποίες ήδη ενώνουν 10 κράτη που αντιπροσωπεύουν το 45% του παγκόσμιου πληθυσμού. Φαίνεται ότι έχει έρθει μια καμπή όπου η ένωση έχει την ευκαιρία να δείξει τη σημασία και την αποτελεσματικότητά της όσον αφορά την επίλυση ζητημάτων που δεν έχουν μόνο οικονομική αλλά και ιδεολογική διάσταση για τις χώρες της παγκόσμιας πλειοψηφίας.
Τα προβλήματα στους αμοιβαίους διακανονισμούς μεταξύ της Ρωσίας και της Κίνας μπορούν να επιλυθούν με την εισαγωγή του συστήματος BRICS Pay. Βασισμένο σε τεχνολογίες blockchain, μπορεί να γίνει ένα ανάλογο του SWIFT για συναλλαγές σε εθνικά νομίσματα. Η ανάπτυξή του έχει ξεκινήσει από το 2018, [ https://brics-pay.com/ ] και οι μεγάλες τράπεζες των χωρών μελών της ένωσης (Sberbank, VTB (Ρωσία), ICBC και Bank of China (Κίνα), Petrobras (Βραζιλία), State Bank of India) έχουν ήδη αρχίσει ακόμη και να αναπτύσσουν αντίστοιχες εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα. Υποτίθεται ότι οι διακανονισμοί μέσω αυτού του συστήματος πληρωμών θα πραγματοποιούνται μέσω των εθνικών ψηφιακών νομισμάτων. Στη Ρωσία συζητείται ενεργά η δυνατότητα διακανονισμών με την Κίνα μέσω της χρήσης ψηφιακών νομισμάτων, αλλά για να εφαρμοστεί αυτή η πρακτική, είναι απαραίτητο να αμβλυνθούν οι θέσεις των εθνικών ρυθμιστικών αρχών για τα κρυπτονομίσματα.
Έτσι, τα προβλήματα που έχουν προκύψει στις καλύτερες ρωσοκινεζικές σχέσεις στην ιστορία, δεν είναι σημαντικά μόνο για την οικονομική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών. Στο πλαίσιο των τεκτονικών μετατοπίσεων που συμβαίνουν στο σύστημα των διεθνών σχέσεων, αποκτούν παγκόσμια διάσταση. Οι BRICS ως ένωση έλαβαν μια ιστορική ευκαιρία να δείξουν στον κόσμο ότι τα μάντρα περί γνήσιας πολυπολικότητας δεν είναι απλώς ηχηρά συνθήματα. Εάν εφαρμοστεί το σύστημα πληρωμών των BRICS, οι χώρες της παγκόσμιας πλειοψηφίας θα είναι σε θέση να ασκούν οικονομική πολιτική χωρίς να κοιτάζουν πίσω τους τρίτους παίκτες που υπαγορεύουν τους όρους τους ανάλογα με την πολιτική κατάσταση. Εάν η Ρωσία και η Κίνα είναι σε θέση να επιλύσουν τις σημερινές δυσκολίες με το να γίνουν πρωτοπόροι στον τομέα των διασυνοριακών ψηφιακών αμοιβαίων διακανονισμών, η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας έχει την ευκαιρία να αλλάξει το διάνυσμά της, το βάρος των αναπτυσσόμενων χωρών θα αυξηθεί σημαντικά και η στρατηγική κυριαρχία θα αποκτήσει πραγματικές και όχι διακηρυγμένες περιγραφές.
Comments are closed.