Οι κόκκινοι πύργοι των εξοχών, στην οδό Βασιλίσσης Όλγας 110, απέναντι από την εκκλησία της Αναλήψεως, χτίστηκαν για να στεγάσουν την «ευτυχία» σε μια άλλη εποχή, τότε που η ανατολική πλευρά της πόλης απέπνεε αέρα κοσμοπολίτικο και οι πολυταξιδεμένοι ιδιοκτήτες επιδίωκαν να κάνουν πραγματικότητα τη γοητεία που ασκούσαν οι πολύμορφες και εξωτικές αρχιτεκτονικές πρακτικές της Ευρώπης και όχι μόνο.
Σήμερα το Chateau mon Bonheur, οι δυο αντικριστοί πύργοι με τα κόκκινα τούβλα, μόνο θλίψη προκαλούν μπροστά στην οξύμωρη θέα δίπλα από την εμβληματική βίλα Αχμέτ Καπαντζή, που σήμερα στεγάζει το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας.
Παραμελημένοι, καμένοι και ετοιμόρροποι, οι κόκκινοι πύργοι καλύπτονται από πυκνό αναρριχητικό κισσό για να κρύψουν τη δυστυχία τους και την εγκατάλειψή τους από τους ιδιοκτήτες τους, οι οποίοι επέτρεψαν στην πάροδο των χρόνων να γίνουν οι πύργοι καταφύγιο άστεγων, περιθωριακών ατόμων, ρακοσυλλεκτών, τόπος συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών από επιτήδειους και ένας πλέον μεγάλος σκουπιδότοπος.
Ο Πύργος της Ευτυχίας
Το Chateau mon Bonheur (ο Πύργος της Ευτυχίας μου) χτίστηκε πριν το 1890 από τον Αρμένιο Δειράν Αβδουλλάχ και περιγράφεται από τον Δ. Βαρδουνιώτη (ημερολόγιο Σκώκου 1890) ως «τα μέγαρα των πύργων είναι μεγάλα και εξαίσια οικοδομήματα, είναι δε τα πλείστα θεριναί κατοικίαι των ιδιοκτητών αυτών. Θαυμάζει τις κομψότατον, μεσαιωνικού ρυθμού, μέγαρον, φέρον εν τη εξώθυρα μεγάλοις χρυσοίς ψηφίοις την επιγραφήν : “chateau mon bonheur”».
Το «καστέλο από κόκκινα τούβλα» πωλείται το 1982 στους Δημήτριο Ιωαννίδη (Γιοβάννο) Τσακιρντέκη και Γεώργιο Μιχαήλ και αργότερα, το 1895, περιέρχεται εξ ολοκλήρου στον πρώτο. Ο Δημήτρης Ιωαννίδης ήταν μεγαλέμπορος μάλλινων υφασμάτων από τη Σιάτιστα και η σύζυγός του ήταν η Μαρία Τσικερδέκη.
Ο Πύργος της Ευτυχίας χτίστηκε από τον Γιάννη Σάγια σε παραθαλάσσιο οικόπεδο σε σχέδια του αρχιτέκτονα Φρειδερίκου Σαρνό και σύμφωνα με την καταγραφή του 1907, αποτελείται από δύο κτήρια, ένα διώροφο σπίτι με 6 δωμάτια και ένα καφενείο με ένα σαλόνι και δωμάτια. Σύμφωνα με το τούρκικο κτηματολόγιο (ESAS, 1907), η αξία του σπιτιού ήταν 100.000 γρόσια και του καφενείου 40.000 γρόσια.
Οι πύργοι των εξοχών με… τα τραπεζάκια έξω
Η ιδιόρρυθμη έπαυλη, με τις ενετικές επάλξεις και τους πυργίσκους θυμίζει φρούριο και παράλληλα εντυπωσιάζει η εξωτερική επένδυση των τοίχων με τα κόκκινα τούβλα. Σε καρτ ποστάλ της εποχής διακρίνεται ο μεγάλος και πλούσιος κήπος που καταλήγει στη θάλασσα, τα τραπεζάκια του καφενείου στο πεζοδρόμιο της παραλίας αλλά και η διπλανή μεγαλοπρεπής έπαυλη Αχμέτ Καπαντζή.
Το διώροφο κτήριο χρησιμοποιήθηκε από τα εκπαιδευτήρια Σχοινά ως οικοτροφείο και αργότερα στέγασε πρόσφυγες μέχρι τον σεισμό του 1978. Οι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν και στο τολ που διακρίνεται στην αυλή των πύργων ως συνέχεια του τότε καφενείου. Το τολ κατασκευάστηκε από τους Άγγλους και αργότερα πέρασε στην ιδιοκτησία της Ελληνικής Αεροπορίας, η οποία το παραχώρησε στους προσκόπους.
Το τολ χρησιμοποιήθηκε ως αίθουσα χημείου του Ε’ Γυμνασίου Αρρένων που στεγαζόταν στη διπλανή βίλα Καπαντζή, που τότε επικοινωνούσε με το οικόπεδο από πόρτα που ανοίχτηκε στον κοινό περίβολο.
Το κάψανε, το διαλύσανε, το εγκαταλείψανε
Αν και οι πύργοι δέχτηκαν πολλές επεμβάσεις που αλλοίωσαν εσωτερικά τα χαρακτηριστικά τους, οι πολλαπλές φωτιές που προκλήθηκαν τα τελευταία χρόνια κατέστρεψαν τελείως το εσωτερικό του διώροφου κτηρίου. Πλέον εσωτερικά υπάρχουν μόνο αποκαΐδια και απομεινάρια που δεν θυμίζουν σε τίποτα την παλιά του αίγλη. Ο υπόγειος χώρος που γλύτωσε από τη φωτιά μαζί με το παρακείμενο τολ και τον αύλειο χώρο μετατράπηκαν σε μια απέραντη χωματερή επικίνδυνη για τη δημόσια υγεία.
Χαρακτηρίστηκε… διατηρητέο
Να σημειωθεί ότι το Chateau mon Bonheur καθώς και ο χώρος που το περιβάλλει χαρακτηρίστηκαν το 1984 ως έργο τέχνης, αξιόλογο δείγμα εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής, που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.1469/50.
Σήμερα το κτήριο ανήκει στο Ιωαννίδειο Ίδρυμα, σε ιδιώτες και σε φιλανθρωπικά ιδρύματα.
Ευεργέτης!
Ο Δημήτρης Ιωαννίδης, ιδιοκτήτης του Chateau mon Bonheur, υπήρξε ένας από τους μεγάλους ευεργέτες της Θεσσαλονίκης και της Σιάτιστας. Ήταν ένας πλούσιος έμπορος μάλλινων υφασμάτων που ξεκίνησε την εμπορική του δραστηριότητα στη Βελεσσά (σημερινό Βέλες) στην ΠΓΔΜ και επεκτάθηκε σε Μοναστήρι και Θεσσαλονίκη. Καταγόταν από τη Σιάτιστα της Κοζάνης, παντρεύτηκε τη Μαρία Τσικερδέκη, με την οποία δεν απέκτησε παιδιά και άφησε όλη την περιουσία του για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Με δική του δωρεά χτίστηκε και η Ελληνική Αστική Σχολή Δ. Ιωαννίδου, Σιατιστέως, το σημερινό Ιωαννίδειο Δημοτικό Σχολείο στην Ιπποδρομίου.
Από το φύλλο της THESSNEWS #137 (22/12/2018-23/12/2018)
