Ο Τάσος Καρατάσος υπήρξε οπλαρχηγός της επανάστασης του 1821 και εμβληματική μορφή της Μακεδονίας, που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα συγκλονιστικά γεγονότα που εκτυλίχθηκαν στην «ηρωική Νάουσα».
Ο Γέρο- Καρατάσος γεννήθηκε το 1764 στη Δόμβρα της Βέροιας και μεγάλωσε στο Διχαλεύρι της Νάουσας.
Πολύ νέος σε ηλικία, μόλις 18 χρονών, αφήνει την οικογένειά του και φεύγει στα βουνά, όπου κατατάσσεται στο σώμα του καπετάν Ρομφέη. Ο Βασίλης Ρομφέης υπήρξε ένας από τους πιο πεπειραμένους «κλέφτες» και με υπαρχηγό τον Καρατάσο ήταν επικεφαλής 2.000 Ναουσαίων που απέκρουσαν τα στρατεύματα του Τεπελενλή στο Βέρμιο. Δίπλα στον καπετάν Ρομφέη, ο Καρατάσος εκπαιδεύτηκε και απέκτησε μεγάλη πείρα στη σκοποβολή και στις πολεμικές τέχνες. Ο Καρατάσος ήταν παντρεμένος με τη Μαρία, κόρη ιερέα, και μαζί της απέκτησε πέντε παιδιά. Μαζί με τον μεγαλύτερο γιο του, Γιαννάκη, πολέμησε δίπλα σε σπουδαίους οπλαρχηγούς της επανάστασης, όπως τον Καραμήτσο, τον Ζαφειράκη και τον Αργύρη Καραμπατάκη.
Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και μαζί με τον Γάτσο και τον Θεοδόση Ζαφειράκη οργάνωσαν την επανάσταση στην περιοχή της Μακεδονίας.
Το 1822 η Νάουσα επαναστατεί και ομόφωνα αναλαμβάνει την αρχηγία ο 57άχρονος τότε Γέρο–Καρατάσος.
Η σφαγή της Νάουσας
Η επανάσταση έχει ξεσπάσει στις περισσότερες περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η Νάουσα, παρ’ όλο που απολαμβάνει ειδικά προνόμια λόγω της παρουσίας της Βαλιντέ Σουλτάνας, ξεσηκώνεται για να αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό.
Ο βαλής της Θεσσαλονίκης, Εμπού Λουμπούτ, με 20.000 άνδρες οργανώνει την επίθεση εναντίον της Νάουσας και στις αρχές Απριλίου αρχίζει την πολιορκία. Μετά από πολλές εφόδους και την απώλεια αρκετών Τούρκων στρατιωτών, καταφέρνουν ρήγμα στη θέση Αλώνια και μπαίνουν στην πόλη. Ο Καρατάσος μαζί με τον Ζαφειράκη και 500 συντρόφους αμύνθηκαν σκληρά για 3 μέρες, κλεισμένοι σε έναν πύργο νοτιοδυτικά της πόλης. Οι κάτοικοι αντιστάθηκαν ηρωικά, αλλά παρ’ όλες τις σκληρές μάχες η Νάουσα πολιορκήθηκε από τα στρατεύματα του Εμπού Λουμπούτ την επόμενη μέρα και ο Καρατάσος με τους υπόλοιπους κατέφυγαν στο Βέρμιο.
Χιλιάδες νεκροί και τραυματίες
Ακολούθησαν σφαγές, λεηλασίες και εξανδραποδισμοί. Οι κάτοικοι της Νάουσας έζησαν την κόλαση, με αρκετές γυναίκες να πέφτουν με τα παιδιά τους στα νερά του καταρράκτη της Αραπίτσας, στους «Στουμπάνους», για να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων. Οι νεκροί από τις μάχες και τις σφαγές, σύμφωνα με τον ιστορικό Σπυρίδωνα Τρικούπη, έφτασαν τους 5.000 και για άλλους τους 2.000. Σε έγγραφό του ο Λουμπούτ πιστοποιεί τις βαρβαρότητες και αναφέρει ότι σφαγιάσθηκαν ή απαγχονίστηκαν όλοι οι άντρες αιχμάλωτοι και πουλήθηκαν ως σκλάβοι οι γυναίκες και τα παιδιά τους.
Τα βασανιστήρια του Εμπού Λουμπούτ
Η γυναίκα του Καρατάσου πιάστηκε αιχμάλωτη και οδηγήθηκε στη Θεσσαλονίκη μαζί με τις δύο κόρες της και τα δυο μικρότερα αγόρια. Μαζί με τα φρικτά βασανιστήρια που υπέστησαν, η μάνα είδε να αποκεφαλίζουν τον έναν γιο της και να το βάζουν επιδεικτικά ανάμεσα στα πόδια της. Ο άλλος εξισλαμίστηκε και έγινε αργότερα πασάς στην Αίγυπτο με το όνομα Καρατάς Πασάς. Ο πρωτότοκος γιος της, Γιαννάκης Καρατάσος, σκοτώθηκε μαζί με τον Ζαφειράκη και οι Τούρκοι έστειλαν τα κεφάλια τους πεσκέσι στον Λουπούτ πασά. Η Μαρία αρνήθηκε να αλλαξοπιστήσει και γι’ αυτό ο Εμπού Λουμπούτ την έκλεισε σε έναν σάκο με θανατηφόρα φίδια. Ο ιστοριογράφος Ευστάθιος Στουγιαννάκης γράφει: «Το εκ των δηγμάτων όμως εις τας φλέβας της μάρτυρος διαχυθέν οξύ δηλητήριον, εφόνευσεν αυτήν εν γλυκεία ληθαργία, μέχρι της εσχάτης στιγμής δεομένην υπέρ των δημίων της και επικαλούμενην τον Ύψιστον και την Παρθένον».
Η «ηρωική» Νάουσα
Μετά την καταστροφή της Νάουσας, η επανάσταση στην περιοχή της Μακεδονίας αποδυναμώθηκε. Οι Τούρκοι έκαψαν και λεηλάτησαν δεκάδες χωριά και κωμοπόλεις της Δυτικής Μακεδονίας και με σουλτανικό φιρμάνι πέρασαν στα χέρια των Τούρκων όλες οι αγροτικές ιδιοκτησίες και τα τσιφλίκια.
Η Νάουσα συνέβαλε σημαντικά στην απελευθέρωση του έθνους και γι’ αυτό, με Βασιλικό Διάταγμα του 1955, φέρει τον τίτλο «ηρωική».
Ο Καρατάσος έπειτα από αυτήν την εξέλιξη συνεχίζει την προσφορά του στον αγώνα και μαζί με τους γιους του Δημήτριο (Τσάμης) και Κωνσταντίνο (Κωτούλα) καταφεύγουν στη Νότια Ελλάδα.
Ο Καρατάσος αγωνίστηκε μέχρι το τέλος
Ο Καρατάσος, ακούραστος και με το πάθος για την ελευθερία να μεγαλώνει περισσότερο μέσα του, δίνει σημαντικές μάχες σε Μεσολόγγι, Άρτα, Εύβοια, Σκιάθο και Αλόννησο.
Μια από τις μεγαλύτερες μάχες ήταν αυτή ενάντια στον πασά της Αιγύπτου Ιμπραήμ, το 1824, που κατάφερε να του χαλάσει τα σχέδια για την κατάληψη της Ύδρας, αλλά και αργότερα, μαζί με τον γιο του Τσάμη, καταφέρνει να τρέψει σε φυγή τον στρατό του Ιμπραήμ μετά από φονική μάχη στο Σχοινόλακο της Μεσσηνίας. Τα λάφυρα από το πεδίο της μάχης τα έστειλε στο Ναύπλιο, στην προσωρινή τότε κυβέρνηση, «ως πρώτο τρόπαιο της ελληνικής ανδρείας κατά των Αράβων».
Ο Τάσος Καρατάσος πέθανε σε ηλικία 64 ετών, στη Ναύπακτο, στις 30 Ιανουαρίου 1830. Μερικά χρόνια πριν ο Καποδίστριας τον διόρισε χιλίαρχο της 7ης χιλιαρχίας.
Το Διχαλεύρι, το χωριό στο οποίο μεγάλωσε, μετά την καταστροφή του δεν ξανακατοικήθηκε ποτέ.
Από το φύλλο της THESSNEWS #98 (24/03/2018-25/03/2018)
