Η Αμερικανική Γεωργική Σχολή εξελίσσεται και κάνει βήματα για να γίνει ηγέτης στις πρακτικές εξοικονόμησης ενέργειας και κυκλικής οικονομίας.
Σύμφωνα με την κα. Σοφία Λάλου, Adjunct Lecturer, PhD, MSc, Chemist, Head of the Environmental Department & Member of the Food Science and Technology Department του Perrotis College, όλα τα προγράμματα σπουδών του κολλεγίου Περρωτής (Διεθνής Επιχειρηματικότητα, Αειφορική Γεωργία και Διαχείριση, Επιστήμη και Τεχνολογία Τροφίμων, Περιβαλλοντική Επιστήμη και Ψηφιακό Μάρκετινγκ) περιλαμβάνουν μαθήματα που αφορούν στην Αειφόρα Γεωργία και στη Διατήρηση του Περιβάλλοντος.
-Με ποιες δράσεις και πρωτοβουλίες μετουσιώνει η Σχολή τις αρχές της κυκλικής οικονομίας στα εκπαιδευτικά της προγράμματα, αλλά και στην καθημερινή λειτουργία της;
Θα ήθελα να αρχίσω εξηγώντας τι είναι κυκλική οικονομία χρησιμοποιώντας τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η κυκλική οικονομία, λοιπόν, είναι ένα μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης, το οποίο περιλαμβάνει την ανταλλαγή, εκμίσθωση, επαναχρησιμοποίηση, επισκευή, ανακαίνιση και ανακύκλωση των υπάρχοντων υλικών και προϊόντων όσο το δυνατόν περισσότερο, προκειμένου να παραταθεί ο κύκλος ζωής τους. Έτσι όταν ένα προϊόν φθάνει στο τέλος της ζωής του, τα υλικά κατασκευής του διατηρούνται μέσα στην οικονομία για να χρησιμοποιηθούν ξανά και ξανά, μειώνοντας στο ελάχιστο δυνατό τα απόβλητα και δημιουργώντας προστιθέμενη αξία στο προϊόν.
Η Αμερικανική Γεωργική Σχολή στη Θεσσαλονίκη είναι συνυφασμένη με την πρόοδο και την καινοτομία του σύγχρονου αγροδιατροφικού τομέα μέσω των προγραμμάτων σπουδών της. Τόσο τα επιμορφωτικά προγράμματα της ΑΓΣ όσο και τα προπτυχιακά προγράμματα του κολλεγίου Περρωτής επικεντρώνονται σε πρακτικές βιώσιμης γεωργίας, βιώσιμης και αποδοτικής παραγωγής τροφίμων αλλά και της αειφόρου ανάπτυξης. Σε κάθε περίπτωση οι φοιτητές μαθαίνουν για τη βιολογική γεωργία, την αγροοικολογία και τις μεθόδους αναγεννητικής γεωργίας που προάγουν την υγεία του εδάφους, τη βιοποικιλότητα και την αποδοτικότητα των πόρων. Μαθαίνουν για το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, για τη σημασία της διαχείρισης του νερού, τις τεχνικές άρδευσης και τις τεχνολογίες εξοικονόμησης νερού, τη σωστή αξιοποίηση και διαχείριση όχι μόνο των πρώτων υλών τους αλλά και των αποβλήτων τους, καθώς και για τη βιώσιμη και συνειδητή κατανάλωση. Αυτό αποτυπώνεται όχι μόνο σε τίτλους προπτυχιακών σπουδών (Αειφορική Γεωργία και Διαχείριση, Περιβαλλοντική Επιστήμη κ.ά.) και επιμέρους μαθημάτων (π.χ. Society and sustainability, Environmental Impact studies, Waste management) αλλά και στη βιωματική μάθηση, που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των μαθημάτων. Οι φοιτητές έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε πρακτικές δραστηριότητες που σχετίζονται με τη βιώσιμη γεωργία, τη διαχείριση απορριμμάτων, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και άλλες πτυχές της κυκλικής οικονομίας. Αυτή η προσέγγιση βοηθά τους φοιτητές να κατανοήσουν και να εφαρμόσουν τις αρχές της κυκλικής οικονομίας στον πραγματικό κόσμο.
Μέρος του κόσμου αυτού είναι φυσικά και οι εγκαταστάσεις αλλά και ο τρόπος λειτουργίας της ΑΓΣ. Προς αυτήν την κατεύθυνση, η Σχολή προωθεί ενεργά πρακτικές διαχείρισης και ανακύκλωσης απορριμμάτων αλλά και χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Έτσι, κάδοι ανακύκλωσης είναι διαθέσιμοι σε όλους τους χώρους για να ενθαρρύνουν τον σωστό διαχωρισμό των απορριμμάτων και να εκπαιδεύουν τους φοιτητές και το προσωπικό σχετικά με τη σημασία της μείωσης των απορριμμάτων και της ανακύκλωσης υλικών για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Επιπλέον, έχουν εφαρμόσει μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας, όπως φωτισμό LED, έξυπνους θερμοστάτες στις σύγχρονες εγκαταστάσεις μας και ενεργειακά αποδοτικές συσκευές.
Παράλληλα, πρόσφατα έχουν γίνει και κάποιες πιο αποφασιστικές κινήσεις για την υιοθέτηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως φωτοβολταϊκών για την παραγωγή καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας που αναμένεται να εφαρμοστούν το προσεχές διάστημα. Επιπλέον ένα από τα κύρια ερευνητικά θέματα που σχετίζονται με την κυκλική οικονομία και αξιοποιούνται στην καθημερινή λειτουργία της Σχολής ( προς το παρόν σε μικρή κλίμακα στο εκπαιδευτικό αγρόκτημα αλλά με άμεσα σχέδια για πιλοτική κλίμακα) είναι η κομποστοποίηση των οικιακών οργανικών αποβλήτων. Τα οικιακά απόβλητα αποτελούνται περίπου από 30% βιοαποικοδομήσιμα υλικά που μπορούν να μετατραπούν σε λίπασμα πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά για τον εμπλουτισμό του εδάφους με βιολογικό τρόπο.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφέρουμε ότι οι δράσεις και οι πρωτοβουλίες αυτές για την προώθηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας μεταλαμπαδεύονται μέσω των ενεργών συνεργασιών μας με τοπικούς οργανισμούς, επιχειρήσεις και κυβερνητικούς φορείς. Μέσω του δικτύου αυτού γίνεται η ανταλλαγή γνώσεων, η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και η ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων για πρωτοβουλίες βιώσιμης γεωργίας, αειφόρου ανάπτυξης και κυκλικής οικονομίας που αφορούν την τοπική, και όχι μόνο, κοινωνία.
-Πώς ενσωματώνεται η βιωσιμότητα και η αειφορία στη σύγχρονη επαγγελματική γεωργική εκπαίδευση;
Η σύγχρονη επαγγελματική γεωργική εκπαίδευση βασίζεται στη βιωσιμότητα και την αειφορία. Το κολλέγιο Περρωτής διαθέτει κατευθύνσεις που αφορούν ακριβώς στην «Αειφορική Γεωργία και Διαχείριση» και στην « Περιβαλλοντική Επιστήμη». Όλα τα προγράμματα σπουδών (Διεθνής Επιχειρηματικότητα, Αειφορική Γεωργία και Διαχείριση, Επιστήμη και Τεχνολογία Τροφίμων, Περιβαλλοντική Επιστήμη και Ψηφιακό Μάρκετινγκ), περιλαμβάνουν μαθήματα που αφορούν στην Αειφόρα Γεωργία και στη Διατήρηση του Περιβάλλοντος. Μαθήματα που καλύπτουν θέματα όπως τεχνικές βιολογικής γεωργίας, αγροοικολογία, βιώσιμη διαχείριση του εδάφους, ολοκληρωμένη διαχείριση παρασίτων και μεθόδους βιώσιμης καλλιέργειας, οικολογία, εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, διαχείριση αποβλήτων και η βιώσιμη διαχείριση φυσικών πόρων. Οι φοιτητές μαθαίνουν για τις αρχές και τις πρακτικές που προάγουν την περιβαλλοντική διαχείριση, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την αποδοτικότητα των πόρων στα γεωργικά συστήματα. Επιπλέον, όμως, οι φοιτητές αποκτούν μια βαθύτερη κατανόηση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ γεωργίας και περιβάλλοντος, των φυσικών πόρων (νερού, ενέργειας, γης) και της ορθής αξιοποίησής τους, ώστε να διατηρηθούν και για τις επόμενες γενιές, ενώ μαθαίνουν πώς να ελαχιστοποιούν τις αρνητικές επιπτώσεις των καλλιεργητικών πρακτικών τους μεγιστοποιώντας τα οικολογικά οφέλη. Επίσης, μελετούν την ενεργειακή απόδοση στις γεωργικές λειτουργίες, εστιάζοντας στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στη βελτιστοποίηση των γεωργικών μηχανημάτων και εξοπλισμού.
Φυσικά από μία τέτοιου είδους εκπαίδευση δεν θα μπορούσαν να λείπουν και μαθήματα και ερευνητικά project και πρωτοβουλίες που αφορούν τη βιωσιμότητα στα επόμενα στάδια της επεξεργασίας και της μεταποίησης των αγροτικών προϊόντων. Το γνωστό από το «χωράφι στο ράφι». Η σύγχρονη επαγγελματική γεωργική εκπαίδευση τονίζει τη σημασία των βιώσιμων συστημάτων τροφίμων και προωθεί πρωτοβουλίες για την παραγωγή βιολογικών τροφίμων και προγράμματα γεωργίας που υποστηρίζουν την τοπική κοινότητα και που προάγουν την παραγωγή τοπικών βιώσιμων προϊόντων σεβόμενοι το περιβάλλον και την ιδιαιτερότητα κάθε περιοχής.
Είναι μία ολιστική προσέγγιση που στόχο έχει την προστασία του περιβάλλοντος και του χωραφιού, μείωση εξάρτησης από τις πρώτες ύλες αλλά χωρίς να ξεχνάμε και την ενίσχυση της οικονομίας. Άλλωστε η εξαρχής παραγωγή πιο αποδοτικών και βιώσιμων προϊόντων θα μείωνε την κατανάλωση ενέργειας και πόρων, καθώς εκτιμάται ότι πάνω από το 80 % όλων των επιπτώσεων των προϊόντων στο περιβάλλον καθορίζεται στο στάδιο του σχεδιασμού. Επιπλέον με την υιοθέτηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας αυξάνεται η ανταγωνιστικότητα και προωθείται η οικονομική ανάπτυξη και η καινοτομία.
-Με ποιες καινοτομίες η Αμερικανική Γεωργική Σχολή οδηγεί την ανάπτυξη της φάρμας και του αγροκτήματος στη νέα εποχή της ενεργειακής εξοικονόμησης και της κυκλικής οικονομίας;
Η Αμερικανική Γεωργική Σχολή, όπως προαναφέρθηκε, προσπαθεί να μετουσιώσει τις αρχές τις κυκλικής οικονομίας στις εγκαταστάσεις και στην καθημερινή της λειτουργία. Μέρος των εγκαταστάσεών της είναι και η Φάρμα και το εκπαιδευτικό Αγρόκτημα. Η αλήθεια είναι ότι οι προκλήσεις για την ολιστική υιοθέτηση των πρακτικών της κυκλικής οικονομίας στις εγκαταστάσεις αυτές είναι πολλές, ωστόσο η προσπάθεια για συνεχή βελτίωση και προσαρμογή των πρακτικών είναι αδιάλειπτη. Άλλωστε η πρωτοπορία αποτελεί πάντα έναν από τους κύριους στόχους της ΑΓΣ. Πολλές από τις δράσεις και τις πρωτοβουλίες που αναφέρθηκαν παραπάνω και αναπτύχθηκαν με βάση της αρχές της κυκλικής οικονομίας για την εξοικονόμηση ενέργειας, όπως ο φωτισμός LED, η χρήση σύγχρονου ενεργειακά αποδοτικού εξοπλισμού και η αναβάθμιση των υποδομών με καινοτόμες τεχνολογίες (εγκατάσταση φωτοβολταϊκών/στάδιο σχεδιασμού), αφορούν και τη Φάρμα. Επιπλέον, η ανακύκλωση υλών και η διαχείριση των αποβλήτων της φάρμας προς την παραγωγή προϊόντων προστιθέμενης αξίας πραγματοποιείται μέχρι ενός βαθμού, ωστόσο στους άμεσους στόχους και συζητήσεις μας είναι η περαιτέρω αξιοποίηση και αναβάθμισή τους, ώστε να μειωθεί επιπλέον το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα. Για τον σκοπό αυτό, μεγάλο μέρος της έρευνας και της καινοτομίας που αναπτύσσεται στη Σχολή και στο Κολλέγιο προσπαθεί να εφαρμοστεί στις εγκαταστάσεις αυτές. Στα πλαίσια ερευνητικών προγραμμάτων και δραστηριοτήτων εφαρμόζονται μέθοδοι βασισμένοι στην κυκλική οικονομία, όπως η κομποστοποίηση μέρους των αποβλήτων της φάρμας, η παραγωγή vermicompost, η χρήση ζωοτροφών μερικώς ενισχυμένων με απόβλητα τροφίμων, η βιώσιμη παραγωγή συνηθισμένων αυγών και αυγών Ωμέγα 3, η αειφορική γεωργία μειωμένων εισροών, η εφαρμογή «έξυπνων» καλλιεργητικών τεχνικών (π.χ. χρήση drones για τον ψεκασμό) και η ανάπτυξη νέων υλικών συσκευασίας. Αυτά είναι μερικά μόνο παραδείγματα εφαρμογής καινοτόμων ερευνητικών προσπαθειών στη Φάρμα και το αγρόκτημα. Φυσικά δεν λείπει και η προσπάθεια συνεργασίας με τοπικούς και διεθνείς εταίρους, εμπειρογνώμονες του κλάδου και ερευνητές για την ανταλλαγή γνώσεων και τεχνογνωσίας στους τομείς της εξοικονόμησης ενέργειας και των πρακτικών κυκλικής οικονομίας που θα μπορούσαν να υιοθετηθούν άμεσα. Όλες αυτές οι ερευνητικές προσπάθειες στοχεύουν στην ανάπτυξη νέων γνώσεων, τεχνολογιών και βέλτιστων πρακτικών που μπορούν να εφαρμοστούν όχι μόνο στο αγρόκτημα αλλά και στον ευρύτερο αγροτικό τομέα.
Η Αμερικανική Γεωργική Σχολή κατανοεί ότι η εφαρμογή πρακτικών εξοικονόμησης ενέργειας και κυκλικής οικονομίας απαιτεί συχνά αναβαθμίσεις υποδομών και επενδύσεις και διατηρεί μια νοοτροπία συνεχούς βελτίωσης, αξιολογώντας συνεχώς τις πρακτικές, τις διαδικασίες και τις τεχνολογίες για να εντοπίσει τομείς προς βελτίωση. Ενθαρρύνει μια κουλτούρα καινοτομίας και μάθησης, ενισχύοντας ένα περιβάλλον όπου μπορούν να δοκιμαστούν και να εφαρμοστούν νέες ιδέες. Αυτή η προορατική προσέγγιση επιτρέπει στο σχολείο να εξελιχθεί και να κάνει βήματα για να γίνει ηγέτης στις πρακτικές εξοικονόμησης ενέργειας και κυκλικής οικονομίας.
