γράφει ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ*
Η καλλιέργεια της Αμπέλου και η τέχνη της οινοποίησης αποτελούν συστατικό στοιχείο των σπουδαιότερων αρχαίων πολιτισμών της Μεσογείου. Σήμερα η αμπελοκαλλιέργεια έχει επεκταθεί σε όλο τον κόσμο και το φυτό αυτό μπορεί να επιβιώσει και να ολοκληρώσει το βιολογικό του κύκλο σε αρκετές περιοχές. Η άμπελος είναι από τα πρώτα είδη που προσέλκυσε την προσοχή του ανθρώπου από την εποχή που ακόμα αυτός ήταν συλλέκτης τροφής, δηλαδή κατά την μεσολιθική περίοδο που ο άνθρωπος δεν κατοικούσε πλέον μόνο σε σπηλιές αλλά και σε πρωτόγονους οικισμούς. Πράγμα που σημαίνει την έναρξη της γεωργικής δραστηριότητας.
Η ελληνική αμπελουργία αποτελείται από τέσσερις παραμέτρους που τη χαρακτηρίζουν και την πιστοποιούν. Αρχικά έχουμε την ιστορική παράμετρο καθώς είναι γεγονός ότι η άμπελος και ο οίνος αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του αρχαίου και σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Γενικά υπήρχαν άπειρες αναφορές σε αρχαία κείμενα καθώς και σε παραστάσεις σε αρχαία μνημεία και ευρήματα που αναδεικνύουν τη σημασία αυτού του συγκεκριμένου φυτού και των προϊόντων του στην αρχαία ελληνική κοινωνία. Πολλές φορές τυχαίνει η ιστορία μιας περιοχής να αναδεικνύεται μέσα από διάφορα τοπικά προϊόντα, πάρα πολλά από τα ονόματα των οίνων άλλωστε τείνουν να θυμίζουν αρχαία Ελλάδα, μυθικά και ιστορικά πρόσωπα. Επιπλέον υπάρχουν οι γεωγραφικοί παράμετροι, καθώς θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα πάντα αποτελούσε πεδίο πολλαπλών συγκρούσεων και ανακατατάξεων, μέσα από πολλούς διαφορετικούς πολιτισμικούς κόσμους και με χαρακτηριστικό σταθμό την εμφάνιση των Οθωμανών Τούρκων που επικρατούσε η θεοκρατική αντίληψη ως προς την απαγόρευση της κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών και οίνου. Αυτό έφερε σημαντικές μεταβολές στην ποικιλιακή σύνθεση των αμπελώνων της περιοχής αλλά και τον περιορισμό διαφόρων αμπελοκαλλιεργητών εκείνα τα χρόνια σε σχέση με άλλες χώρες της Δύσης. Επίσης οι κλιματικοί παράγοντες είναι αυτοί που έχουν άμεση σχέση με την Ελληνική αμπελοκαλλιέργεια και γενικά με το μεσογειακό κλίμα το οποίο παρουσιάζει διαφοροποιήσεις κατά περιοχές. Για παράδειγμα, τις χαρακτηριστικά χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα οι οποίες είναι ευνοϊκές για μία αμπελοκαλλιέργεια και το πολύ ξηρό καλοκαίρι, που βοηθάει την είσοδο των φυτών σε μία κατάσταση ήπιας υδατικής καταπόνησης για την έναρξη της ωρίμανσης. Τέλος δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω τους βιολογικούς παραμέτρους στον Ελλαδικό χώρο καθώς καλλιεργείται ένας αριθμός τοπικών ποικιλιών των οποίων οι ιδιότητες και δυνατότητες τους ακόμα δεν έχουν μελετηθεί πλήρως αλλά αποτελούν μοναδικό πλούτο της χώρας μας. Βέβαια, έρχεται και ένας αριθμός ποικιλιών ξενικής προέλευσης οι οποίες παράγουν καλής ποιότητας προϊόντα οινοποιίας και επιτραπέζιων σταφυλιών.
Οι αμπελοκαλλιέργειες παγκοσμίως καταλαμβάνουν εκατομμύρια στρέμματα και στις πέντε ηπείρους. Οπότε η πλεονεκτική θέση της Ελληνικής αμπελουργίας έχει ως αποτέλεσμα να διακινούνται σήμερα στην αγορά υψηλής ποιότητας προϊόντα από τεράστιες βιομηχανικές επιχειρήσεις όσο και από μικρές, με μεγάλη επιτυχία
* O Χρήστος Αποστόλου είναι φοιτητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο
Φωτογραφία από Jill Wellington από το Pixabay
