ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΟΛΑΔΑ || maria_samolada@yahoo.gr
Καταλάβαινες ότι κάτι συμβαίνει κινούμενος ακόμη στην Εγνατία οδό, φτάνοντας στην Καβάλα. Ελικόπτερα και καναντέρ έβλεπες να πετούν στον ουρανό της Θάσου.
Την κινητικότητα την εντόπιζες και στο λιμάνι της Κεραμωτής. Πυροσβέστες, από διάφορα σημεία της χώρας, επιβιβάζονταν στα φέρι μποτ με προορισμό το νησί του Β. Αιγαίου.
Το καταπράσινο αυτό νησί, το πιο κοντινό για τις καλοκαιρινές διακοπές των Βορειολλαδιτών, το νησί που έχει ζήσει δύο καταστροφικές φωτιές(το 1985 και το 1989), τώρα, το 2016, ξανακαίγεται ανακαλώντας μνήμες που όλοι ήθελαν να λησμονήσουν.
Η ξηρή καταιγίδα
Οι κεραυνοί που ακούγονταν τα ξημερώματα του Σαββάτου της 10ης Σεπτεμβρίου ήταν η αιτία που αυτό το «στολίδι της θάλασσας» τυλίχθηκε κυριολεκτικά στις φλόγες, εξαιτίας ενός σπάνιου φυσικού φαινομένου, μιας ξηρής καταιγίδας.
Οι κάτοικοι εκείνο το πρωινό ξύπνησαν από τα μεγάφωνα του δήμου που περνούσαν από τους δρόμους και ανακοίνωναν ότι ξέσπασε φωτιά.
Τα τηλεφωνήματα μεταξύ συγγενών και φίλων ξεκίνησαν, μήπως και κάποιος δεν είχε ακούσει τις ανακοινώσεις.
Γείτονες έτρεξαν στα διπλανά σπίτια που έμεναν ηλικιωμένοι, τους βοήθησαν να βγουν και να σωθούν.
Ακόμη και ο καπνός που έβγαινε από τα δάση του νησιού ήταν ένας από τους «συναγερμούς» για τους κατοίκους, που βγήκαν στον δρόμο και έτρεξαν να βοηθήσουν.
Από τις 6 η ώρα το πρωί ήταν όλοι στο πόδι. Καθάριζαν περιμετρικά τα οικόπεδα και τα σπίτια τους, μήπως και σώσουν τους κόπους μιας ζωής από τη μανία της φύσης.
Κακές συγκυρίες χτύπησαν τη Θάσο. Η ξηρή καταιγίδα με τους αμέτρητους κεραυνούς, που έπεφταν σε ένα τελείως ξερό δάσος, καθώς είχε να βρέξει στην περιοχή 4 μήνες, σε συνδυασμό με τους δυνατούς ανέμους που έπνεαν από δύο διαφορετικές κατευθύνσεις προκάλεσαν στην αρχή τρεις διαφορετικές εστίες φωτιάς, που μετά έγιναν δεκάδες.
Τα εναέρια μέσα της πυροσβεστικής δεν μπορούσαν εξαιτίας των ανέμων να πετάξουν αμέσως. Το γεγονός αυτό άφησε στην πύρινη λαίλαπα το περιθώριο να εξαπλωθεί ανεξέλεγκτα μέσα στα πυκνόφυτα βουνά και τις χαράδρες καίγοντας περισσότερα από 120.000 στρέμματα.
Στην άνιση μάχη με τις φλόγες πάλευαν καθημερινά περίπου 400 άνδρες της πυροσβεστικής με κάθε μέσο.
Το οδοιπορικό στα καμένα
Αποβίβαση στον Λιμένα. Κόσμος πολύς. Τουρίστες ανάμεσα σε πυροσβέστες, στρατιώτες και λιμενικούς. Κίνηση, αυτοκίνητα, τα περισσότερα με ξένες πινακίδες, κυρίως από Τουρκία.
Η μυρωδιά του καμένου όχι έντονη αλλά αισθητή. Όπως και το «σύννεφο» πάνω από το νησί που φαινόταν όλο και πιο έντονα όσο πλησίαζε το καράβι στο λιμάνι.
Πρώτη στάση στον Πρίνο
Στην μικρή πλατεία έχει στηθεί το «κέντρο επιχειρήσεων». Κανένας πανικός, παρόλο που δεκάδες άνθρωποι βρίσκονται στο σημείο.
Εκεί συντονίζονται όλες οι κινήσεις για την κατάσβεση της φωτιάς, εκεί καταγράφεται η κατάσταση, εκεί φτάνουν οι κάτοικοι για να ενημερωθούν και εκεί οργανώνεται η σίτιση όσων συμμετέχουν στο δύσκολο έργο της κατάσβεσης.
Πρώτη εικόνα, μια μεγάλη λευκή ομπρέλα πλάι σε οικοδομικά υλικά, ανάμεσα στα χαρακτηριστικά κόκκινα οχήματα της πυροσβεστικής.
Εκεί, πάνω στα οικοδομικά υλικά, έχει στηθεί το γραφείο του Επιπυραγού που συντονίζει το έργο των 400 ανά βάρδια πυροσβεστών. Δίπλα του ένας μεγάλος χάρτης του νησιού.
Γύρω του δεκάδες συνάδελφοί του και υπάλληλοι του δήμου. Του δίνουν συνεχώς πληροφορίες για την εικόνα από τη φωτιά και τις εστίες αναζωπύρωσης.
Εκείνος μιλά ταυτόχρονα στον ασύρματο, στο κινητό του, που δεν σταματά να χτυπά, αλλά και με δυο συναδέλφους του, ενώ διαρκώς έρχονται υπάλληλοι από την πολιτική προστασία και του μεταφέρουν τις δικές τους πληροφορίες.
Παραδίπλα ένα ισόγειο κτίριο του δήμου, η δανειστική βιβλιοθήκη Πρίνου, έχει μετατραπεί σε κέντρο συγκέντρωσης τροφίμων για όσους συμμετέχουν στην κατάσβεση και βρίσκονται για ώρες μέσα στα βουνά.
Στον διπλανό χώρο αντικρίζω έναν άνθρωπο με μια πορτοκαλί μπλούζα μακό που αναγράφει «ΔΗΜΟΣ ΘΑΣΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΗΣ ΠΥΡΑΣΦΑΛΕΙΑΣ».
Γύρω του κόσμος πηγαινοέρχεται, εκείνος μιλάει στο τηλέφωνο και μπροστά του πάνω σε δυο ενωμένα τραπέζια βρίσκεται ένας μεγάλος χάρτης του νησιού.
Είναι ο δήμαρχος και εκεί έχει μεταφέρει και το γραφείο του από το πρωί του Σαββάτου.
«Όλο το νησί εκείνο το πρωινό ήταν σε μια ηλεκτρική εκκένωση. Υπήρξε καταιγισμός κεραυνών, μια ξηρή καταιγίδα, που σημαίνει ότι δεν ακολούθησε βροχή, είχε προηγηθεί ανομβρία μεγάλης διάρκειας και ισχυροί άνεμοι. Και αυτός ο συνδυασμός των φυσικών φαινομένων έφερε αυτό το αποτέλεσμα. Πολλές πρωτογενείς εστίες από τους κεραυνούς και πολλές δευτερογενείς από τους ανέμους. Λειτουργήσαμε άμεσα, επικοινωνήσαμε με την πυροσβεστική και με όλους τους προέδρους των τοπικών κοινοτήτων. Έχει πληγεί η δυτική, κεντρική και ανατολική Θάσος, καίγοντας κυρίως δασικές εκτάσεις και ελαιώνες. Από τις πρώτες εκτιμήσεις φαίνεται ότι έχουν καταστραφεί περίπου 13 σπίτια, αλλά αυτό θα γίνει από την αρμόδια υπηρεσία. Δυστυχώς κάηκαν ζώα από ποιμνιοστάσια αλλά και άγρια ζώα. Έχει ξεκινήσει η συνεργασία μας με τον ΕΛΓΑ στην πυρόπληκτη περιοχή. Όπως δεσμεύτηκε και ο κ .Πρωθυπουργός, θα δούμε γρήγορα τη διαδικασία των αποζημιώσεων. Ο δήμος θα κάνει τα πάντα για να προχωρήσουν οι διαδικασίες το ταχύτερο δυνατόν», αναφέρει ο κ. Κώστας Χατζηεμμανουήλ, δήμαρχος Θάσου.
Τον ρωτάω αν θα μπορούσε να υπάρχει πρόβλεψη, «αν εννοείται τα αλεξικέραυνα, θα έπρεπε να είναι περισσότερα από τους κεραυνούς» μου απαντάει και υπογραμμίζει ότι υπάρχουν αλεξικέραυνα σε επιλεγμένες περιοχές όπου προβλέπεται, αλλά αυτή η «καταιγίδα» κεραυνών ήταν αδύνατον να αντιμετωπιστεί με αυτόν τον τρόπο.
Η επίσκεψη Τσίπρα στη Θάσο
Την περασμένη Δευτέρα, τρίτη μέρα που το νησί συνέχιζε να βρίσκεται στο έλεος της πυρκαγιάς, ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, μετέβη αεροπορικώς στη Θάσο, ως κίνηση ενδιαφέροντος.
«Είναι πολύ σημαντικό σε αυτές τις περιπτώσεις να επισκέπτονται και οι πρωθυπουργοί τις πληγείσες περιοχές, γιατί έτσι μας δίνεται και εμάς η ευκαιρία να συζητήσουμε μαζί τους, να δουν από κοντά το πρόβλημα και να συζητήσουμε την επόμενη μέρα πώς θα διαχειριστούμε τις ζημιές», αναφέρει ο δήμαρχος Θάσου, κ. Χατζηεμμανουήλ.
Όπως επισημαίνει, κατά τη συνάντησή του με τον Αλ.Τσίπρα επανέλαβε το αίτημα που έχει εκφράσει και στο παρελθόν «να δημιουργηθεί ένα κλιμάκιο στον βορρά και ένα στο νότιο μέρος του νησιού, γιατί οι αποστάσεις είναι μεγάλες και πρέπει να μπορούν να καλύπτονται πιο άμεσα οι ανάγκες και τα επείγοντα περιστατικά, καθώς σήμερα το νησί διαθέτει ένα πυροσβεστικό κλιμάκιο το οποίο εδρεύει στην πρωτεύουσα του νησιού, στον Λιμένα».
Αλγεινή εντύπωση μού προκάλεσε η απάντηση του Επιπυραγού, κ. Νίκου Νικολόπουλου, Προϊσταμένου Πυροσβεστικού Κλιμακίου Θάσου και συντονιστή της επιχείρησης κατάσβεσης, για τον διάλογο που είχε με τον πρωθυπουργό κατά την επίσκεψή του στο νησί και στο «κέντρο επιχειρήσεων».
Με κοιτούσε μέσα στα μάτια. Δεν μιλούσε. Η αλήθεια είναι ότι περίμενα τουλάχιστον μία ώρα για να καταφέρω να πάρω δυο κουβέντες του και αυτές κατά τη διαδρομή του από την περίφημη ομπρέλα, δίπλα από τα υλικά οικοδομών, μέχρι τα λεωφορεία που μετέφεραν τους πυροσβέστες που άλλαζαν βάρδια.
Συνέχισε η σιωπή που έγινε αμηχανία και για τους δυο μας. «Αν δεν θέλετε να μου πείτε θα το σεβαστώ», του λέω. Με ξανακοιτά και δεν μιλά. Καταλαβαίνω ότι κάτι δεν είναι όπως πρέπει.
«Δεν μιλήσατε;» τον ρωτάω. «Όχι», μου απαντάει και κάνει να φύγει καθώς δεν έχουν σταματήσει να τον καλούν στον ασύρματο. «Δεν ήσασταν εδώ όταν ήρθε;». «Εγώ εδώ και εκείνος εκεί» μου λέει και μου δείχνει μια απόσταση τριών μέτρων. «Και με ποιον μίλησε, αν δεν έμαθε από εσάς πώς εξελίσσεται η φωτιά;», μια αυθόρμητη ερώτηση…που έμεινε χωρίς απάντηση, καθώς εκείνος που μπορούσε να απαντήσει είχε ήδη φύγει…
Η αυτοθυσία πυροσβεστών, στρατιωτών και εθελοντών
Έξω από τη μικρή δανειστική βιβλιοθήκη του Πρίνου πηγαινοέρχονται διαρκώς κουτιά και σακούλες με τρόφιμα. Νέα κορίτσια τα τακτοποιούν προσεκτικά και κατόπιν αρχίζουν να τα μοιράζουν σε σακούλες. Τα φορτώνουν σε αγροτικά οχήματα και ξεκινάει η διανομή.
Είναι τρόφιμα και φάρμακα για εκείνους που σβήνουν τη φωτιά και κάνουν περιπολίες για να εντοπίσουν πιθανές αναζωπυρώσεις, μου λέει η κ.Αγγελική Νικήτα, δημοτική σύμβουλος Θάσου, φιλόλογος τα τελευταία 35 χρόνια στο νησί και πρόεδρος του Δημαρωγού Θάσου.
«Έχουμε τρία σημεία συγκέντρωσης και διανομής, στον Πρίνο, στον Λιμένα και στα Λιμενάρια. Συντονιζόμαστε για να μπορούμε να στέλνουμε τα αναγκαία αγαθά στους ανθρώπους που παλεύουν με τη φωτιά, πυροσβέστες, στρατιώτες και εθελοντές», αναφέρει η ίδια και εκφράζει πηγαία την ανάγκη να πει ένα μεγάλο ‘ευχαριστώ’ τόσο σε όσους συνέβαλαν στο έργο της κατάσβεσης κάνοντας λόγο για «φοβερή αυτοθυσία», όσο και σε όλους όσους συνέδραμαν με τρόφιμα.
Η αισιοδοξία μέσα στις στάχτες
«Θα το ξαναπρασινίσουμε το νησί», «θα το φτιάξουμε πάλι», «θα γίνει όπως ήταν το δάσος» είναι οι φράσεις των κατοίκων της Θάσου. Έχουν την ελπίδα ζωντανή και τη θέληση να κάνουν το νησί τους όπως ήταν, καταπράσινο!
Την ίδια στιγμή που μετρούν τις πληγές τους, την ίδια στιγμή που τα μάτια τους είναι κουρασμένα από το ξενύχτι στη μάχη με τις φλόγες και κόκκινα από τον καπνό, εκείνη την ίδια στιγμή λάμπουν στην πεποίθηση της αναγέννησης.
«Έζησα και τις άλλες δύο μεγάλες πυρκαγιές, το καλοκαίρι του ’85, που το ξαναπρασινίσαμε το νησί μας και το ’89 το ξαναπρασινίσαμε, με τις αναδασώσεις μας, με την αγάπη μας για το νησί και τώρα θα το ξαναπρασινίσουμε το νησί μας», τονίζει η κ. Νικήτα Αγγελική μόνιμη κάτοικος Θάσου εδώ και 30 χρόνια.
Με την ίδια αισιοδοξία και δύναμη θέλησης που ξεπερνάει τη μανία της φύσης εκφράστηκαν όσοι κάτοικοι συνάντησα. Η αγάπη τους για το νησί τους είναι τέτοια που μου μετέδωσαν τη βεβαιότητα ότι θα τα καταφέρουν.
Επλήγη το νησί, όχι ο τουρισμός
Δύο διαφορετικοί κόσμοι σε τόσα λίγα μέτρα γης.
Στα ορεινά και στο οδικό δίκτυο, μέσα στις φλόγες και τις στάχτες, πυροσβέστες έδιναν τη μάχη της κατάσβεσης και στις παραλίες οι τουρίστες απολάμβαναν τις καλοκαιρινές διακοπές τους βουτώντας στα γαλαζοπράσινα νερά της Θάσου.
Και μπορεί η καταστροφή να χτύπησε το νησί στο τέλος της τουριστικής περιόδου, ωστόσο, ακόμη και σήμερα συνεχίζουν να καταφτάνουν επισκέπτες κυρίως από την Τουρκία, που δεν τους πτόησαν τα νέα για τη φωτιά.
Τις αντιφατικές εικόνες που κατέγραψε η ThessNews, τις επιβεβαιώνουν οι μαρτυρίες των αρχών και επαγγελματιών του νησιού.
«Διακρίνουμε ένα φαινόμενο, παράδοξο και ευχάριστο μαζί. Ενώ η φωτιά απασχολεί εμάς και καλά μάς κάνει, οι επισκέπτες συνεχίζουν να έρχονται στο νησί και απολαμβάνουν τις διακοπές τους. Και αυτό είναι το μήνυμα, η δική μας δουλειά είναι η πυρόσβεση και δικιά τους η απόλαυση», υπογραμμίζει ο δήμαρχος Θάσου.
«Τελειώνει τώρα ο τουρισμός. 25 του μηνός φεύγουν οι Άγγλοι, έφυγε αυτές τις μέρες ένα γκρουπ Γιουγκοσλάβων, τώρα κάθε μέρα τελειώνουν οι διακοπές τους και φεύγουν σταδιακά. Οι Τούρκοι που είναι η εποχή που έρχονται, δεν πτοούνται και προς το παρόν η άφιξή τους γίνεται κανονικά. Οι υπόλοιποι που είναι εδώ είναι με γκρουπ, και να θέλουν δεν μπορούν να φύγουν» λέει ο ιδιοκτήτης ενός από τα παλιότερα εστιατόρια στα Λιμενάρια, κ. Βασίλης Κωστής, δηλώνοντας την αισιοδοξία του ότι το νησί θα ξαναγίνει όπως ήταν.
Η επόμενη μέρα
Η αγωνία όλων τώρα, μετά την πρωτοφανή πυρκαγιά, είναι στραμμένη στην επόμενη μέρα. Τι θα γίνει αν ξεκινήσουν βροχές; Πού θα καταλήξει όλο αυτό το νερό; Φόβος για νέες καταστροφές, αυτή τη φορά της πλημμύρας.
«Το αίτημα που έκανα στον πρωθυπουργό, να δώσουν πρώτη προτεραιότητα σε αντιπλημμυρικά έργα, καθαρισμό ρεμάτων, τακτοποιώντας βέβαια και το δύσκολο ζήτημα της γραφειοκρατίας, αδειοδοτήσεις κλπ, αυτά που είναι ικανά να τραβήξουν και χρόνια ακόμη. Εδώ θα πρέπει η πολιτεία να βρει λύσεις. Ο στρατός να βοηθήσει αυτήν τη διαδικασία, καθώς είχαμε και συνάντηση και καταγράψαμε τη σειρά των ενεργειών: καθαρισμός ρεμάτων, συντήρηση αγροτικού δικτύου, αντιπυρικές ζώνες. Αυτά είναι τα πρώτα», λέει ο κ.Χατζηεμμανουήλ και επισημαίνει ότι κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού στο νησί, ο ίδιος έθιξε στον Αλ.Τσίπρα και στο κλιμάκιο που τον συνόδευε μια σειρά ακόμη ζητημάτων, όπως η επαναφορά του μειωμένου ΦΠΑ.
Τον ρωτάω αμέσως τι απάντηση έλαβε. «Δεν πήρα απάντηση, περιμένω αποτέλεσμα», μου απαντά κοφτά και συμπληρώνει ότι μεταξύ άλλων ζήτησε φορολογικές ελαφρύνσεις και στον ΕΝΦΙΑ, τουλάχιστον για όσους έχουν πληγεί. «Ελπίζω να βρει ευήκοα ώτα στην κυβέρνηση και πιστεύω ότι θα γίνει έτσι», καταλήγει.
Υπεραιωνόβιες ελιές έγιναν στάχτη
Μετά τον Πρίνο, πρώτη στάση στο Καζαβίτη. Το ορεινό χωριό της Θάσου που εκκενώθηκε για να σωθούν οι λιγοστοί κάτοικοι.
Συναντάω όπως ανεβαίνω τον ανηφορικό δρόμο τον κ. Λατσούρη Γιώργη. Τον ρωτάω αν έχει περιουσία που καταστράφηκε. «Έλα να σου δείξω»…
Πηγαίνουμε λίγα μέτρα πιο πάνω. Παντού καμένα. Κατεβαίνω από το αυτοκίνητο και στο πρώτο βήμα νιώθω τις σόλες από τα παπούτσια μου να θερμαίνονται. Η άσφαλτος ακόμη καίει. Πριν από λίγες ώρες η φωτιά περνούσε από πάνω και πήγαινε στο απέναντι δάσος.
Βλέπω μια περίφραξη στα δεξιά του δρόμου και επάνω μια πρόχειρη πινακίδα γραμμένη με το χέρι, «ΣΥΓΝΩΜΗ ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΑΝ ΙΚΑΝΟΙ ΝΑ ΣΑΣ ΚΡΑΤΗΣΟΥΜΕ ΟΠΩΣ ΣΑΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΗΣΑΜΕ».
Ποιος την έγραψε;, τον ρωτάω. «Εγώ… Εδώ όπως βλέπετε ήταν ελαιώνας. Αυτά τα ελαιόδεντρα μπορεί να ήταν και 2000 ετών. Φαίνεται από τους κορμούς πόσο μεγάλα ήταν. Η φωτιά αυτή ήταν καταστροφική, γιατί δεν ήταν μόνο ο κύριος αέρας, ο βόρειος, βορειοανατολικός, φυσούσε και αέρας αντικρούστης, έτσι πέρασε με μεγάλη ορμή και μας έκαψε…», λέει ο κ. Λατσούρης Γιώργης.
Τον ξύπνησαν τα μεγάφωνα του δήμου τα ξημερώματα του Σαββάτου, «ξυπνήστε καιγόμαστε»…. «σηκωθήκαμε αμέσως και αναλάβαμε δράση. Αλλά ήταν τέτοια η μανία της φωτιάς που δεν άφησε τίποτα», μου περιγράφει και μου δείχνει ένα καλώδιο από τη γεώτρηση του χωραφιού του που έχει αλλοιωθεί εντελώς.
Δεν παραλείπει να τονίσει ότι τα πληρώματα της πυροσβεστικής έδωσαν «πραγματική μάχη, το βίωσα αποκοντά, δώσαν ηρωική μάχη και πολλές φορές με κίνδυνο τη ζωή τους»
Ο ίδιος εκφράζει τους φόβους του για την επόμενη μέρα και το ενδεχόμενο να βρέξει πριν γίνουν τα κατάλληλα έργα και πλημμυρίσει όλο το νησί.
Κάπως έτσι, με προκαλεί να τον ρωτήσω για την παρουσία του πρωθυπουργού στη Θάσο.
«Έχει δώσει και άλλες δεσμεύσεις, τώρα κατά πόσο μπορεί να τις υλοποιήσει… Φυσικά όμως και με ικανοποίησε το γεγονός ότι ήρθε. Ευπρόσδεκτος, όπως και κάθε εκπρόσωπος της Πολιτείας. Από εκεί και πέρα το τι θα μπορέσει να κάνει είναι άλλο ζήτημα…», λέει ο ίδιος.
Έμοιαζε με κόλαση
Κάτω στο χωριό υπήρχε νέφος, ήταν κόλαση, δεν μπορούσες να πάρεις ανάσα, χτύπησαν οι καμπάνες και μετά αρχίσαμε να τρέχουμε, λέει ο κάτοικος του νησιού Δημήτρης Γιάντσος.
Τον συνάντησα στη διαδρομή προς το Καζαβίτη. Άπλωνε μαζί με ακόμη έναν άνδρα έναν σωλήνα κατά μήκος του δρόμου, πάνω στα καμένα. «Βοηθάω έναν γείτονα που κάηκε η γραμμή του νερού του και προσπαθεί να την αντικαταστήσει», μου λέει.
Τον ρωτάω αν η ζημιά στο δάσος που έχουμε μπροστά μας μπορεί να αποκατασταθεί. «Βέβαια», μου απαντάει γεμάτος σιγουριά.
Δεν παραλείπει να μου αναφέρει ότι απέφυγε να πάει στο σημείο που ήταν ο πρωθυπουργός, «γιατί δεν ξέρω πώς θα αντιδρούσα. Δεν πιστεύω τίποτα. Κρίμα που δεν βρεθήκαμε μερικοί να μαζευτούμε και να πάμε, αλλά δεν είχαμε και χρόνο, παλεύαμε με τη φωτιά. Και γιατί να πας να δεις κάποιον από τους πολλούς ψεύτες που υπάρχουν; Κρίμα που δεν μαζευτήκαμε κάποιοι με ντομάτες και γιαούρτια…κρίμα».
Ευτυχώς ήμασταν εδώ
Την είδα να σκουπίζει και να καθαρίζει τη σύγχρονη επιχείρηση εστίασης και διαμονής που διατηρεί στο νησί. Πέτρα και ξύλο. Γύρω – γύρω στάχτες.
«Φτιάξαμε την επιχείρηση το 2008. Το 1989 η φωτιά ξαναπέρασε από εδώ. Τότε ο μπαμπάς μου είχε μελίσσια, πρόλαβε και τα πήρε την τελευταία στιγμή και τα πέρασε μέσα από τις φλόγες. Ευτυχώς αυτή τη φορά ο άντρας μου ήταν εδώ. Μας τηλεφώνησε μία κοπέλα που δούλευε εδώ περίπου στις 7 το πρωί. Μας λέει φωτιά, η φωτιά από την Αγ.Παρασκευή έρχεται προς τα εκεί, τρέξτε να καθαρίσετε. Ευτυχώς προλάβαμε, καθαρίσαμε γύρω – γύρω και η φωτιά έφτασε μέχρι την περίφραξη.
Έκαψε μόνο εδώ το υπόστεγο και εκείνα τα φυτά που ήταν πράσινα. Ευτυχώς ήμασταν εδώ… Ανοίξαμε τις πυροσβεστικές φωλιές που έχουμε, πυροσβεστήρες, ό,τι είχαμε…αλλά μετά δεν είχαμε νερό, μας τελείωσε το νερό», λέει η κ. Γεωργία Τυρολόγου – Μαριαννού.
Όπως λέει η ίδια, προς το παρόν δεν έχει ακυρώσεις, ωστόσο εκφράζει το φόβο ότι αν έρθουν οι πελάτες της και δουν αυτό το τοπίο μπορεί και να φύγουν.
Κάηκε η «καλύβα του Μπαρμπα-Θωμά»
Τον είδα να ανεβαίνει με τα πόδια τον ανηφορικό λιθόκτιστο δρόμο στο ορεινό και γραφικό Καζαβίτη. Κρατούσε στο ένα χέρι έναν μαύρο κουβά και μέσα ένα μπουκάλι νερό και μία πετσέτα. Φορούσε ένα ψάθινο καβουράκι. Τα χέρια του τρεμάμενα και κάθε του βήμα με προσοχή.
Τον πλησιάζω και τον ρωτάω πώς τον λένε και αν έπαθε ζημιά το σπίτι του. «Θωμάς», μου απαντάει πολύ ευγενικά και με οδηγεί στο σπίτι του. Είναι ο Μπαρμπα-Θωμάς των παιδικών μου χρόνων, σκέφτομαι.
«Έρχεται ο γείτονας και μου λέει έχει φωτιά, μέσα σε λίγα λεπτά κάηκαν», μου αφηγείται ο κ. Θωμάς, που είναι Γερμανός και ζει μόνιμα στη Θάσο περισσότερα από 40 χρόνια.
Περνώντας μέσα από στενά μονοπάτια, πάνω από αγριόχορτα και ενίοτε πυκνή άγρια βλάστηση, φτάνουμε. Είμαστε μέσα στο δάσος, χαμηλά εκεί που είναι το βάθος μιας χαράδρας. Τα μισά καμένα, τα μισά ζωντανά.
Μου δείχνει τα μικρά περίπου 3 ή 4 πετρόχτιστα σπιτάκια που είναι στο οικόπεδό του. Σώθηκε μόνο το σπίτι που μένει. «Λυπάμαι για όσα κάηκαν μέσα στα σπίτια αυτά. Ήταν μικρά μουσεία. Είχε μέσα μοναδικούς πίνακες και έργα τέχνης», λέει με ελαφρώς σπασμένη φωνή ρίχνοντας τροφή στη μοναδική του συντροφιά, τις γάτες του.
Άλλαξε για πάντα το τοπίο
«Ήταν παράδεισος και έγινε κόλαση, άλλαξε για πάντα το τοπίο μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα. Οι άνθρωποι, οι πυροσβέστες που ήταν εδώ είναι ήρωες. Τώρα θα «πλακώσουμε» στην αναδάσωση. Δεν το συζητάμε, θα βοηθήσουμε όλοι, αλλά αυτό εδώ δεν ξαναγίνεται, ήταν 100 χρονών δάσος. Είναι τεράστια η φυσική καταστροφή», σημειώνει ο Γρηγόρης που συνεχίζει όση ώρα μου μιλάει να κοιτάει γύρω του το δάσος, σαν να μη θέλει να πιστέψει τι κακό συνέβη στον τόπο του.
Κάηκαν τα αμπέλια
Τον ξύπνησε το τηλεφώνημα ενός φίλου στις 6:30 το πρωί του Σαββάτου. Μένει μόνιμα στο Καζαβίτη. Μέχρι να κατέβει στα αμπέλια του, η φωτιά έφτασε πριν από εκείνον…
«Μέχρι το απόγευμα είχε καεί όλο αυτό», δείχνοντάς μου το βουνό… «και μέχρι το βράδυ προσπαθούσαμε να σώσουμε τα σπίτια μας» μου αφηγείται ο κ. Παπουτσής Ιωάννης. «Το σώσατε το σπίτι;». «Με πολύ κόπο», απαντάει με εμφανή την κόπωση και την αγωνία.
«Στο ίδιο έργο θεατές. Τα έχουμε ακούσει πολλές φορές», λέει λακωνικά για την επίσκεψη Τσίπρα στο νησί και τον αφήνω να συνεχίσει την «περιπολία» του για εντοπισμό πιθανών αναζωπυρώσεων.
Η τραγική φιγούρα
Φτάνοντας στο τέλος του οδοιπορικού, κάνοντας τον γύρο όλου του νησιού, λίγο πριν τον Λιμένα για το πλοίο της επιστροφής, συναντώ την πιο τραγική φιγούρα.
Περνάμε από την Αλυκή και έχοντας δεξιά μας τη θάλασσα βλέπω ένα υπέροχο διώροφο σπίτι που η σκεπή του έχει καταρρεύσει εξαιτίας της φωτιάς από μια σπίθα που έπεσε στα κεραμίδια. Το υπόλοιπο σπίτι ανέπαφο.
Λίγα μέτρα πιο κάτω, αυτή τη φορά πάνω από το δρόμο, στα αριστερά, δυο άνδρες και μία γυναίκα, καθαρίζουν με σκούπες την αυλή ενός μικρού σπιτιού, που η φωτιά πέρασε και έκαψε τα πάντα γύρω τους εκτός από το σπίτι.
Και εκεί, μόλις κάνω δυο βήματα, κολλητά με το μικρό σπίτι, τα αποκαΐδια μιας ταβέρνας. «Η γοργόνα». Ό,τι σώθηκε, δύο καρέκλες.
Ο ιδιοκτήτης της, μεταξύ 50 – 60 ετών, καθισμένος στη μία. Σκυφτός, χλωμός, μουτζουρωμένος παντού από στάχτες, το βλέμμα κάτω, στο κενό, «χαμένος».
Απέναντί του η άλλη καρέκλα. Ακουμπισμένη μία κούπα, με κάτι σκούρο που μοιάζει με καφέ. Σίγουρα τον πιο πικρό που είδα ποτέ μου.
«Δεν θέλω τίποτα. Μη με δείξεις. Δείξε αυτά. Δεν πρόλαβαν τίποτα. Έγιναν όλα πολύ γρήγορα. Η φωτιά ερχόταν με ορμή», ψελλίζει…και θρηνεί.
Γύρω του τα πάντα καμένα. Ψυγεία, ψησταριές, καρέκλες, τραπέζια, παράθυρα, πόρτες, δεν έμεινε τίποτα. Μόνο τρεις τοίχοι, που θυμίζουν τους κόπους 27 χρόνων.
Μου εκφράζει την αγανάκτησή του, μέσα στον πόνο του, που είδε τη ζωή του να καίγεται μέσα σε λίγα λεπτά. «Τα κανάλια δεν με σεβάστηκαν. Έδειξαν εμένα. Δεν τους ένοιαζε η καταστροφή», μου λέει.
Βρίσκω λίγες λέξεις παρηγοριάς. Τον αποχαιρετώ με την ευχή να γίνει γρήγορα η καταγραφή από τις αρμόδιες υπηρεσίες και να ξαναφτιάξει τη «γοργόνα» του πάλι από την αρχή.
Από το φύλλο της THESSNEWS #19 (17-18/09/2016)
