Συνέντευξη στον ΓΙΑΝΝΗ ΚΕΣΣΟΠΟΥΛΟ || gkessopoulos@gmail.com
Πριν λίγο καιρό ξεκίνησε μια συνεργασία της Κοινοπολιτειακής Επιτροπής Πολεμικών Κοιμητηρίων (CWGC), του Βρετανικού Συμβουλίου, του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα, του Πολεμικού Μουσείου Θεσσαλονίκης και του Οργανισμού Never Such Innocence.
Αντικείμενο της συνεργασίας ένα νέο «συναρπαστικό», όπως λένε οι εμπνευστές του, εκπαιδευτικό πρόγραμμα για σχολεία με τίτλο «Η Θεσσαλονίκη θυμάται». Μέσα από το πρόγραμμα οι μαθητές θα γνωρίσουν από κοντά τα νεκροταφεία της Κοινοπολιτειακής Επιτροπής Στρατιωτικών Τάφων στην Ελλάδα [στη Μίκρα, τη Lembet Road – στην οδό Λαγκαδά, το Ινδικό Νεκροταφείο στη Μοναστηρίου, το Στρατιωτικό νεκροταφείο στο Χορτιάτη, καθώς και τα νεκροταφεία της Λήμνου, της Δοϊράνης και του Πολυκάστρου (Karasouli)].
Με αυτή την αφορμή, μιλά στην ΤhessΝews ο Κωνσταντίνος Αλεξανδρόπουλος, υπεύθυνος Επικοινωνίας για το Γραφείο Περιοχής Μεσογείου της Κοινοπολιτειακής Επιτροπής Στρατιωτικών Τάφων που μετρά ήδη 100 χρόνια ζωής.
Η Επιτροπή αυτή είναι υπεύθυνη για τη διατήρηση της μνήμης των περίπου 1.700.000 μελών των δυνάμεων της Κοινοπολιτείας που θυσίασαν τη ζωή τους στους δύο παγκόσμιους πολέμου
Οι τάφοι και τα μνημεία αυτών των ανδρών και γυναικών, οι οποίοι κατάγονται από όλα τα μέρη της Κοινοπολιτείας, διαφόρων θρησκευτικών πεποιθήσεων, βρίσκονται σε 153 χώρες σε όλον τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα με περισσότερους από 18.000 πεσόντες.
Κύριε Αλεξανδρόπουλε, τι κονδύλια διατίθενται για τους σκοπούς της Επιτροπής;
Ο συνολικός προϋπολογισμός της Επιτροπής για τις δραστηριότητές της σε παγκόσμια κλίμακα ανέρχεται στα 65 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων 11 καλύπτουν το έργο της στην Περιοχή της Μεσογείου. Στον προϋπολογισμό αυτόν συνεισφέρουν έξι κράτη-μέλη, η Μεγάλη Βρετανία, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, ο Καναδάς, η Ινδία και η Νότια Αφρική.
Τι μπορεί να «αφηγηθεί» ένας στρατιωτικός τάφος εκατονταετίας στους ζωντανούς σήμερα;
Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο θα έλεγα πως οι ιστορίες των ανθρώπων αυτών αναδεικνύουν τον ανθρώπινο παράγοντα που τείνει να τίθεται σε δεύτερη μοίρα κάθε φορά που επανεξετάζουμε την ιστορία των πολέμων. Πίσω από όλα αυτά τα ονόματα βρίσκονται καθημερινές ζωές, οι οποίες διεκόπησαν βάναυσα από τις πολεμικές δραστηριότητες. Ένα μεγάλο ποσοστό των πεσόντων αποτελείται από νέους ανθρώπους ηλικίας 17-25 ετών, οι οποίοι δεν μπόρεσαν ποτέ να ζήσουν τη ζωή τους και να εκπληρώσουν τα όνειρά τους. Σε μια εποχή που οι σειρήνες του πολέμου μοιάζουν θελκτικές για πολλούς, θεωρώ πως τα μαθήματα που μας προσφέρουν οι παραπάνω ιστορίες είναι περισσότερο επίκαιρα παρά ποτέ.
Ποιο είναι το ιδιαίτερο στοιχείο του εκπαιδευτικού προγράμματος «Η Θεσσαλονίκη Θυμάται»;
Το πιο ξεχωριστό στοιχείο του προγράμματος είναι κατά τη γνώμη μου η επαφή των μαθητών με ένα κομμάτι της ιστορίας της πόλης, το οποίο οι περισσότεροι εξ ημών αγνοούμε. Ταυτόχρονα, δίνεται η ευκαιρία στοχασμού γύρω από την τραγική φύση του πολέμου αλλά και η επιλογή ένταξης των δραστηριοτήτων από την πλευρά των διδασκόντων σε διαφορετικά εκπαιδευτικά αντικείμενα, όπως η ιστορία, η αγγλική λογοτεχνία, η μουσική, το περιβάλλον κ.ά.
Η Θεσσαλονίκη και η Μακεδονία ευρύτερα είναι τόπος ισχυρής μνήμης όσον αφορά στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο;
Η Θεσσαλονίκη και η Μακεδονία διαδραμάτισαν κεντρικό ρόλο στην εξέλιξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου με τον σχηματισμό του Μακεδονικού Μετώπου ή Μετώπου της Θεσσαλονίκης, το οποίο έκλεισε με την παράδοση της Βουλγαρίας το 1918. Δυστυχώς για λόγους που έχουν να κάνουν με αγκυλώσεις της ελληνικής ιστοριογραφίας σχετικά με τα γεγονότα του Εθνικού Διχασμού της εποχής, το Μέτωπο απουσιάζει από τα σχολικά εγχειρίδια, με αποτέλεσμα οι ξένοι επισκέπτες να είναι αυτοί που κρατούν τη μνήμη του μετώπου ζωντανή. Εξ αυτών ξεχωρίζουν οι Σέρβοι, οι οποίοι συρρέουν κάθε χρόνο στο σερβικό τμήμα των Συμμαχικών Κοιμητηρίων στην Οδό Λαγκαδά στη Θεσσαλονίκη, καθιστώντας το δεύτερο σε επισκεψιμότητα μνημείο σε ολόκληρη την πόλη. Στο πλαίσιο αυτό αξίζει επίσης να σημειωθεί πως φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη μάχη της Δοϊράνης και η επέτειος αυτή θα εορταστεί σε επίσημη τελετή στο Συμμαχικό Μνημείο Δοϊράνης τον προσεχή Σεπτέμβριο.
Πώς προσεγγίζει τα ιστορικά συμβάντα ένας φορέας όπως η Επιτροπή, προκειμένου να αποφεύγει μεροληψία και άρα να πετυχαίνει αναφορά σε μεγαλύτερο κατά το δυνατόν κοινό;
Η Επιτροπή εξαρχής διευκρινίζει πως ο ρόλος της δεν αφορά στην ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων, παρά μόνο στη διατήρηση των μνημείων της και την ανάδειξη του έργου της. Την ίδια στιγμή, υπάρχει εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό που ασχολείται αποκλειστικά με την επεξεργασία και την τεκμηρίωση των ιστορικών στοιχείων που περιλαμβάνονται στο προς δημοσίευση υλικό της. Επιπλέον, όπου οι περιστάσεις το απαιτούν, αναπτύσσονται ad hoc συνεργασίες με εξωτερικούς φορείς για την πληρέστερη δυνατή αξιοποίηση ιστορικών πηγών και πληροφοριών.
Είναι ώριμη στην Ελλάδα η κατάσταση (κοινωνία και πολιτεία) για την ανάπτυξη του Ιστορικού Τουρισμού; Έχετε συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία;
Θεωρώ πως τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στο κομμάτι του ιστορικού ή προσκυνηματικού τουρισμού στην Ελλάδα. Τόσο οι κεντρικές αρχές, όσο κυρίως οι τοπικές, έχουν αντιληφθεί τις προοπτικές που προσφέρει η αξιοποίηση της ιστορικής κληρονομιάς της χώρας και μπορώ να πω πως η Θεσσαλονίκη συγκεκριμένα έχει πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση. Ως Επιτροπή, συνεργαζόμαστε με τη δημοτική αρχή για την ένταξη των κοιμητηρίων και των μνημείων στους επίσημους τουριστικούς οδηγούς της πόλης, ενώ μας παρέχει την πολύτιμη στήριξή της και στο προαναφερθέν εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
Ετοιμάζετε νέα εκπαιδευτικά προγράμματα; Ποια είναι αυτά;
Μετά τη λήξη και την αξιολόγηση του προγράμματος στη Θεσσαλονίκη, υπάρχει πρόθεση διοργάνωσης αντίστοιχου προγράμματος και στην Κύπρο. Σκοπός του θα είναι η προσέγγιση των δύο κοινοτήτων του νησιού με επίκεντρο το συμμαχικό κοιμητήριο Wayne’s Keep, το οποίο βρίσκεται εντός της νεκρής ζώνης της Λευκωσίας. Όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς, η ιδέα αυτή είναι αρκετά φιλόδοξη δεδομένου του πολιτικού σκηνικού, ευελπιστούμε όμως πως τα προσδοκώμενα οφέλη θα αντισταθμίσουν τις όποιες δυσκολίες.
Από το φύλλο της THESSNEWS #90 (27/01/2018-28/01/2018)
