ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΕΣΣΟΠΟΥΛΟΣ || gkessopoulos@gmail.com
Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΟΥ ΛΕΜΜ-Θ ΖΗΣΗΣ ΣΚΑΜΠΑΛΗΣ ΜΙΛΑ ΣΤΗ THESSNEWS
«Η συνεργασία φορέων μπορεί να συνεισφέρει στην επίλυση ενός σοβαρότερου, του οικονομικού ζητήματος»
Ο Ζήσης Σκαμπάλης είναι διευθυντής του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας – Θράκης και μια από τις πιο ενδιαφέρουσες προσωπικότητες της Θεσσαλονίκης, στο χώρο του πολιτισμού.
Το ΛΕΜΜ-Θ ιδρύθηκε το 1970 και του παραχωρήθηκε η χρήση του κτηρίου επί της οδού Βασιλίσσης Όλγας 68, που είναι γνωστό ως «Παλαιό Κυβερνείο» ή «Έπαυλη Μοδιάνο». Παρέμεινε κλειστό από το 1005 έως το 2003 για εργασίες συντήρησης του κτιρίου. Σήμερα είναι ΝΠΔΔ εποπτευόμενο από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, λαμβάνει επιχορήγηση 500.000 ευρώ ανά έτος και αποτελεί ένα από τα μουσεία κοσμήματα της Θεσσαλονίκης, χωρίς ωστόσο να του λείπουν τα προβλήματα.
«Κύριο πρόβλημα αυτήν την περίοδο είναι η έλλειψη φυλακτικού προσωπικού» λέει στη thessnews ο κ. Σκαμπάλης.
Ποιος είναι ο ρόλος ενός λαογραφικού μουσείου, όπως το ΛΕΜΜΘ, εν έτει 2016; Γιατί, ξέρετε, ακόμη στο μυαλό πολλών είναι κάτι ξεπερασμένο.
Ο σημερινός μας κόσμος, ο κόσμος της νεωτερικότητας, έλαβε από την προνεωτερική, γεωργοκτηνοτροφική κοινωνία, δύο μέγιστα δώρα, την καλλιέργεια της γης και την καλλιέργεια του λόγου. Με την επινόηση της γεωργίας πριν 10.000 περίπου χρόνια, ο παράσιτος, ως σιτιζόμενος εκ του ταμείου της φύσης, τροφοσυλλέκτης και κυνηγός άνθρωπος, γίνεται παραγωγός και κτηνοτρόφος. Με τη “διατροφική επανάσταση” της γεωργίας η συλλογική ζωή του ανθρώπου έγινε πολυπληθέστερη και πιο σύνθετη, κατακτήσεις αυτές αδύνατες χωρίς την άλλη σπουδαία επινόηση του γεωργοκτηνοτροφικού κόσμου, τον έναρθρο λόγο. Ο χώρος που έχει το προνόμιο να αφηγηθεί το έπος της μεταμόρφωσής μας σε έναρθρα όντα, ικανά για πλούσια συλλογική ζωή, είναι το Μουσείο που συλλέγει και παρουσιάζει τη χειρωνακτική γεωργία, η οποία έφτασε ως τη δεκαετία του 1960 στον τόπο μας, δηλαδή το Λαογραφικό Μουσείο. Και έχει την ευθύνη να το πράξει.
Έχετε μακρά θητεία και εμπειρία στο ΛΕΜΜΘ. Τώρα από τη θέση του διευθυντή ποιους στόχους έχετε θέσει;
Σταθερή επιδίωξη όλων των Διευθύνσεων και των Διοικήσεων στα 43 χρόνια λειτουργίας του Μουσείου μας είναι να τιμήσει την εμπιστοσύνη που η κοινωνία ενέδυσε στην ίδρυσή του, αποδίδοντάς της ένα πολιτισμικό προϊόν ευεργετικό για την παρούσα συλλογική ζωή. Η έρευνα, συλλογή, παρουσίαση των τεκμηρίων του πολιτισμού του Βορειοελλαδικού χώρου των τελευταίων αιώνων και χρόνων, καθώς και του κρισιμότατου περάσματος στη βιομηχανική εποχή, συνθέτουν το έργο του Μουσείου, το οποίο κοινοποιείται με εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, εκδόσεις, εκδηλώσεις. Υποστηρίζουμε σθεναρά την κοινωνιοκεντρική αντίληψη για τον ρόλο του Μουσείου, οι εκθέσεις μας απευθύνονται όχι στους ομότεχνους, αλλά σε όλη την κοινωνία και ιδιαίτερα στα νεώτερα μέλη της.
Τι επισκεψιμότητα έχει το ΛΕΜΜΘ; Είστε ικανοποιημένος;
Την τελευταία εξαετία καταγράφουμε αύξηση της επισκεψιμότητας, ιδιαίτερα των μαθητών, ο αριθμός των οποίων αγγίζει τις 15 με 16.000 κατ’ έτος. Συνολικά το Μουσείο δέχεται πάνω από 20.000 επισκέπτες τον χρόνο. Είμαστε ικανοποιημένοι από την ενίσχυση της σχέσης μας με την εκπαιδευτική κοινότητα (από 6-7000 συμμετοχές στα εκπαιδευτικά προγράμματα πριν 6 χρόνια, στις 11.000-13.000), καθώς και από την αποδοχή και κατανόηση των εκθέσεων σε υψηλά ποσοστά, που κατέγραψε σχετική έρευνα. Προσφέρουμε 11 εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία συνοδεύονται από Θέατρο Σκιών και Παραμύθια.
Συμπεριλαμβάνεστε στα σχέδια του Δήμου Θεσσαλονίκης για την τουριστική ανάπτυξη της πόλης;
Με τον Δήμο Θεσσαλονίκης έχουμε μακρά και καλή συνεργασία, μετέχει δε στη Διοίκηση του Μουσείου με εκπρόσωπό του. Η τρέχουσα περιοδική έκθεση του ΛΕΜΜ-Θ “Ο Βυζαντινός Κόσμος του Ηλία Κοντοζαμάνη” πραγματοποιήθηκε σε συνδιοργάνωση με τον Δήμο Θεσσαλονίκης και την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Επίσης, το ΛΕΜΜ-Θ συμμετέχει ανελλιπώς στο πρόγραμμα του Δήμου Διανυκτέρευση στο Μουσείο.
Πολύς λόγος γίνεται για συνεργασία μεταξύ των φορέων του πολιτισμού. Το ζήτησε και ο κ. Μπαλτάς μετ’ επιτάσεως. Πως την αντιλαμβάνεστε; Σας καλύπτει η απλή «υιοθεσία» εκδηλώσεων;
Θεωρούμε ότι η συνεργασία φορέων μπορεί να συνεισφέρει στην επίλυση ενός σοβαρότερου, του οικονομικού, ζητήματος: του κατακερματισμού του πολιτισμικού προϊόντος. Υπάρχουν θέματα στην οργάνωση της συλλογικής ζωής εκπληκτικά “μοντέρνα” στη βυζαντινή περίοδο, όπως η αναζήτηση της υπέρβασης και όχι της ρεαλιστικής περιγραφής στην εικαστική εμπειρία, ή άλματα στην κατασκευαστική σοφία της χάραξης των οικισμών της αρχαιότητας, ή επιγραφές σε ψηφιδωτά του 7ου αιώνα και εδάφια σε κείμενα του 14ου αιώνα, απολύτως επίκαιρα και ενθαρρυντικά για μια πλούσια συλλογική ζωή στον παρόντα χρόνο. Ένα άροτρο από τις συλλογές του δικού μας Μουσείου μπορεί στην προθήκη ενός άλλου Μουσείου να “παραλληλίσει” δύο μακρινές εποχές εστιάζοντας στο κοινό χαρακτηριστικό του μόχθου της χειρωνακτικής γεωργίας, άρα να ¨συγκλίνει” ό,τι φαίνεται παράλληλο. Έτσι απλώνονται στην κοινωνία συνεκτικοί δεσμοί και τα ίδια τα Μουσεία ωφελούνται αμοιβαία.
Οι τρεις «θησαυροί» του ΛΕΜΜΘ!
Κύριε Σκαμπάλη, πείτε μας 3 ιδιαίτερα πράγματα (αντικείμενα – εκθέματα – εκθέσεις) που μπορεί κανείς να δει στο Λαογραφικό μουσείο της πόλης μας;
- Ο επισκέπτης που θα σταθεί στην αυλή του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας-Θράκης, στη Θεσσαλονίκη, θα αντικρύσει το εκλεκτικιστικό κτήριο της έπαυλης Μοδιάνο που είναι η έδρα μας, πλάι του όμορο το Ινστιτούτο Γκαίτε σε ένα κτήριο στύλ Μπαουχάους, στη ίδια αυλή ένα διώροφο νεοκλασικό, ενώ από την άλλη πλευρά της αυλής μας, μια από τις πολυκατοικίες αποτελεί αξιόλογο δείγμα του νεοελληνικού μοντερνισμού: μια περιφορά της κεφαλής συγκεφαλαιώνει την ιστορία αρχιτεκτονικής της πόλης μας, εμείς όμως στο Μουσείο θα σας ερμηνεύσουμε πώς τέσσερις κοινωνίες καθρεφτίζονται σ’ αυτά τα τέσσερα στυλ.
- Οι ενδυμασίες της μόνιμης έκθεσης φέρουν πλήθος συμβολισμών, κεντημένων σε μια εποχή που τίποτε δεν άφηνε ακόσμητο.
- Ένας κινητήρας εσωτερικής καύσεως στην έκθεση της υδροκίνησης θα αιφνιδιάσει δείχνοντας πόσο κοντά στον 19ο-20ό αιώνα βρίσκονται οι επινοήσεις της προϊστορίας!
- Από το φύλλο της THESSNEWS #21 (01-02/10/2016)
