ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΟΛΑΔΑ || maria_samolada@yahoo.gr
Για να είμαι ειλικρινής, δεν περίμενα ποτέ ότι πίσω από το γνωστό «παραβάν» του θεάτρου σκιών θα βρισκόταν τόση κρυμμένη αγάπη και τόσα πολλά χαρίσματα σε έναν άνθρωπο.
Ο Θεσσαλονικιός Χρήστος Στανίσης «τρύπωσε» πίσω από το παραβάν του Ευγένιου Σπαθάρη όταν ήταν μόλις 5 ετών, κάνοντας τους γονείς του να αναστατωθούν, καθώς εξαφανίστηκε από το κοινό και παρακολούθησε σχεδόν όλη την παράσταση από πίσω, βλέποντας όλα τα μυστικά του κορυφαίου καραγκιοζοπαίχτη.
Από εκείνη τη στιγμή, όπως μου περιγράφει, βρήκε τον στόχο του και σίγουρα την αγάπη του για τη συγκεκριμένη, αδικημένη θα πρόσθετα, τέχνη, για τον ίδιο τον Καραγκιόζη, αλλά και για τον Ευγένιο Σπαθάρη, μαζί με τον οποίο μεγάλωσε, ακόμη και σε περιοδείες.
Ακολουθώντας τόσο τη συμβουλή του καλλιτεχνικού του «πατέρα» όσο και το πάθος του για τη συγκεκριμένη τέχνη, φέτος ανέβασε τον πήχη ψηλά και έφερε τον Καραγκιόζη σε κλειστό θέατρο, στο Θέατρο Αθήναιον, για μία ολόκληρη σεζόν, ακόμη και με μουσικούς επί σκηνής.
Ο Χρήστος Στανίσης κάνει όμως γνωστή και την Ελλάδα στο εξωτερικό, ενώ μόνο αν συζητήσεις μαζί του μπορείς να καταλάβεις πόση αγάπη, πόσο «φως» και πόσο ταλέντο μπορεί να κρύβεται πίσω από ένα φωτισμένο πανί…
Παρουσιάζετε στο Θέατρο Αθήναιον έναν ξεχωριστό Καραγκιόζη. Μιλήστε μας για αυτό το εγχείρημά σας.
Αυτό που μπορώ να πω για τις συγκεκριμένες παραστάσεις είναι ότι δεν παίζονται μόνο πάνω στη σκηνή του Καραγκιόζη. Παρουσιάζονται σε όλη τη θεατρική σκηνή και υπάρχουν στιγμές που παίζονται και σε όλο το θέατρο. Αυτό που ήθελα από την πρώτη στιγμή ήταν να παρουσιάσω μία διαδραστική παράσταση, στην οποία θα συμμετέχουν μικροί και μεγάλοι θεατές.
Πώς ξεκίνησε η πορεία σας στον θαυμαστό κόσμο του θεάτρου σκιών;
Όταν ήμουν περίπου πέντε ετών, οι γονείς μου με πήγαν να παρακολουθήσω τον Καραγκιόζη. Κάποια στιγμή, κατά τη διάρκεια της παράστασης, σηκώθηκα και πήγα πίσω από τη σκηνή του Καραγκιόζη. Σχεδόν σοκαρισμένος παρακολουθούσα τον Ευγένιο Σπαθάρη να παίζει όλα τα πρόσωπα και να δημιουργεί όλους τους ήχους της παράστασης μόνος του. Ως παιδί δεν μπορούσα να αντιληφθώ πως όλα αυτά που έβλεπα στο πανί τα έκανε ένας και μόνο άνθρωπος. Έμεινα εκεί και παρακολούθησα όλη την παράσταση πίσω από τη σκηνή του Καραγκιόζη. Όταν τελείωσε η παράσταση και ο Ευγένιος Σπαθάρης ήθελε να περάσει στο κοινό για να υποκλιθεί, με βλέπει και με ρωτάει: «Τι θες εσύ εδώ, μικρέ;». Τότε ήταν που του απάντησα: «Ήρθα να μάθω να παίζω Καραγκιόζη!». Κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα.
Λαϊκό θέατρο ή τέχνη του θεάτρου σκιών;
Ασυζητητί τέχνη θεάτρου σκιών. Μπορεί να ξεκίνησε ως λαϊκό θέατρο, ωστόσο το θέατρο σκιών αποτελεί στις μέρες μας τέχνη, μιας και αυτός που παίζει πίσω από το πανί θα πρέπει να τα κάνει όλα μόνος του. Από το κείμενο έως και τα σκηνικά, όπως φυσικά και τις φιγούρες.
Πώς αντιδράτε όταν η λέξη «Καραγκιόζης» χρησιμοποιείται για να προσβάλει κάποιον;
Με στενοχωρεί, γιατί ο Καραγκιόζης δεν είναι ούτε ο χαζός, αλλά ούτε και ο κουτός. Ίσα-ίσα είναι πανέξυπνος! Ανέκαθεν κατάφερνε μέσα από την εξυπνάδα του να επιβιώνει σε διάφορες καταστάσεις, να ταΐζει την οικογένειά του και να αποφεύγει δυσμενείς καταστάσεις.
Με ποιον τρόπο μπορεί να διατηρηθεί η παράδοση και παράλληλα να εξελίσσεται το θέατρο σκιών;
Οι νέοι που θέλουν να ασχοληθούν θα πρέπει να πάνε κοντά σε πραγματικούς καλλιτέχνες του θεάτρου σκιών – δημιουργούς και να μάθουν από αυτούς τα μυστικά της τέχνης. Να έχουν υπομονή, να μη βιάζονται να βγουν να παίξουν και να αποφεύγουν την προχειρότητα. Εφόσον μάθουν καλά το παλιό παραδοσιακό θέατρο σκιών, θα έχουν μία πολύ καλή βάση να πατήσουν και να δημιουργήσουν κάτι καινούργιο. Ο καλλιτέχνης θα πρέπει να «ακουμπάει» στο χθες, να δημιουργεί στο σήμερα και να οραματίζεται το αύριο.
Υπάρχουν στην ελληνική κοινωνία χαρακτήρες που συναντάμε στα έργα του Καραγκιόζη;
Βεβαίως και υπάρχουν χαρακτήρες του θεάτρου σκιών στο σήμερα. Ένας από τους λόγους που ζει το θέατρο σκιών μέχρι σήμερα και θα συνεχίσει να υπάρχει και τα επόμενα χρόνια είναι ότι οι τύποι του είναι συμβολικοί. Για παράδειγμα ο Καραγκιόζης: είναι ο φτωχός καταπιεσμένος άνθρωπος που προσπαθεί με κάθε τρόπο να τα φέρει βόλτα. Φιλότιμος, αισιόδοξος ακόμη και στην πιο δύσκολη στιγμή του, δεν το βάζει ποτέ κάτω και δεν συμβιβάζεται. Ο Χατζηαβάτης, που είναι ο κόλακας της εξουσίας προκειμένου να κάνει τη δουλειά του. Ο Σιορ Διονύσιος, ο ξεπεσμένος αξιοκράτης, που στολίζεται και γυρίζει στην αγορά για να γοητεύσει τις κοπέλες. Ο Σταύρακας, ο βαρύς και ασήκωτος μάγκας, που επειδή φοβάται, φοβερίζει. Τα παιδιά του Καραγκιόζη, ο μεγάλος ο Κολλητήρης είναι ο καλός μαθητής και το υπάκουο παιδί. Ο δεύτερός του γιος, ο Κοπρίτης, όνομα και πράγμα, είναι άτακτος, κακός μαθητής, έξυπνος αλλά τεμπέλης. Και ο μικρός Μυρικόγκος είναι ένα παιδί καλό που θέλει να δείξει ότι ξέρει και να ξεχωρίσει, επειδή όμως είναι μικρούλης, δε γίνεται να τα ξέρει όλα, «πετάει συχνά μαργαριτάρια» με αυτά που λέει. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι ο Καραγκιόζης και η παρέα του ζουν και μέσα μας και ανάμεσά μας. Μπορεί να μην είναι ντυμένοι με τις φορεσιές που εμφανίζονται στη σκηνή, αλλά οι χαρακτήρες είναι ίδιοι.
Από το φύλλο της THESSNEWS #129 (26/10/2018)
