ΓΕΓΟΝΟΤΑ
42 π.Χ. Αυτοκτονεί σε ηλικία 43 ετών ο Μάρκος Ιούνιος Βρούτος, επικεφαλής των συνωμοτών που δολοφόνησαν τον Ιούλιο Καίσαρα.
1707 Συνεδριάζει για πρώτη φορά το ενωμένο Κοινοβούλιο της Μεγάλης Βρετανίας.
1739 Η Αγγλία κηρύσσει τον πόλεμο στην Ισπανία για το κομμένο αυτί ενός Άγγλου πλοιάρχου!
1814 Γίνεται στην Αγγλία η πρώτη επέμβαση πλαστικής χειρουργικής!
1911 Η πρώτη πτήση πολεμικού αεροσκάφους. Ένας Ιταλός πιλότος απογειώνεται από τη Λιβύη για να παρατηρήσει τις γραμμές του Τουρκικού στρατού.
1915 Δικαίωμα ψήφου διεκδικούν 35.000 γυναίκες διαδηλώνοντας στη Νέα Υόρκη.
1917 Η Κεντρική Επιτροπή των Μπολσεβίκων αποφασίζει ένοπλη εξέγερση στη Ρωσία.
1942 Ξεκινά η δεύτερη μάχη του Ελ Αλαμέιν, με τη συμμετοχή και Eλληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Η βρετανική Όγδοη Στρατιά υπό τον στρατάρχη Μοντγκόμερυ ξεκινά την επίθεση για να διώξει τα στρατεύματα του Άξονα από την Αίγυπτο.
1944 Αρχίζει η ναυμαχία του Λέϊτε στα ανοιχτά των Φιλιππίνων, μεταξύ Αμερικανών και Ιαπώνων, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η μεγαλύτερη ναυμαχία της ανθρώπινης ιστορίας.
1954 Έπειτα από πολλές συνεδριάσεις στο Παρίσι, οι σύμμαχοι, συμφωνούν να δώσουν τέλος στην κατοχή της Γερμανίας.
1957 Πεθαίνει ο κορυφαίος Γάλλος σχεδιαστής μόδας, Christian Dior.
1973 Με παρέμβαση των Ηνωμένων Εθνών διατάσσεται κατάπαυση του πυρός και λήξη του πολέμου του Γιομ Κιπούρ μεταξύ Ισραήλ και Συρίας.
1974 Συλλαμβάνονται και εκτοπίζονται στη Τζιά οι πρωτεργάτες του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου, Γεώργιος Παπαδόπουλος, Στυλιανός Παττακός και Νικόλαος Μακαρέζος.
1989 Η Ουγγαρία κηρύσσει το τέλος της κομμουνιστικής διακυβέρνησης και ανακηρύσσεται σε δημοκρατία.
1996 Ο Πύρρος Δήμας αναλαμβάνει τις Δημόσιες Σχέσεις του «Αθήνα 2004» και ηγείται της εκστρατείας στήριξης της ελληνικής υποψηφιότητας.
2001 Πεθαίνει σε ηλικία 85 ετών ο Κεν Άστον, ο άνθρωπος που επινόησε το 1966 την κίτρινη και κόκκινη κάρτα στο ποδόσφαιρο, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στο Παγκόσμιο Κύπελλο του Μεξικού το 1970. Πηγή της έμπνευσής του ήταν τα φανάρια στους δρόμους του Λονδίνου, καθώς επέστρεφε σπίτι του από το επεισοδιακό ματς Αγγλία – Αργεντινή για το Μundial 1966!
2002 Ποινική δίωξη για συμμετοχή στη «17 Νοέμβρη» ασκείται σε βάρος του Γιάννη Σερίφη, τον οποίο εμπλέκουν στις απολογίες τους οι Σάββας και Χριστόδουλος Ξηρός και ο ξάδελφος του, Παύλος Σερίφης, ο οποίος τον είχε εντάξει στον ιστορικό πυρήνα της οργάνωσης. Θα αποφυλακιστεί με εγγύηση και περιοριστικούς όρους παραμονές Πρωτοχρονιάς.
2008 Παραιτείται ο υπουργός Επικρατείας και κυβερνητικός εκπρόσωπος, Θεόδωρος Ρουσόπουλος, λόγω της υπόθεσης του Βατοπεδίου.
ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ
1491 Ιγνάτιος Λογιόλα, Ισπανός θεολόγος
1817 Πιερ Λαρούς, Γάλλος λεξικογράφος, γνωστός από την ομώνυμη εγκυκλοπαίδεια
1901 Ιωάννης Μιχαήλ Παναγιωτόπουλος, Έλληνας συγγραφέας
1911 Αντώνης Μηγιάκης, Έλληνας ποδοσφαιριστής και προπονητής
1916 Κλεάνθης Βικελίδης, Έλληνας ποδοσφαιριστής και προπονητής
1919 Μανόλης Ανδρόνικος, Έλληνας αρχαιολόγος που γεννήθηκε στην Προύσα και έφυγε στη Θεσσαλονίκη, στις 30 Μαρτίου 1992.
Ενώ ήταν φοιτητής της Φιλοσοφικής του ΑΠΘ, εργάστηκε κοντά στον καθηγητή Κωνσταντίνο Ρωμαίο ως βοηθός του, στην ανασκαφή της Βεργίνας. Το 1949 διορίστηκε επιμελητής στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Κεντρικής Μακεδονίας. Το 1952 έγινε καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο. Μετεκπαιδεύτηκε στην Οξφόρδη και το 1964 έγινε τακτικός καθηγητής. Δρομολόγησε πολλές ανασκαφές στη Βέροια, τη Νάουσα, το Κιλκίς, τη Χαλκιδική, τη Θεσσαλονίκη αλλά το κύριο ανασκαφικό του έργο συγκεντρώθηκε στη Βεργίνα. Το 1976 άρχισε να ανασκάπτει την Μεγάλη Τούμπα.
Κορυφαία στιγμή, η 8η Νοεμβρίου 1977, όταν φέρνει στο φως ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά μνημεία, τον ασύλητο Μακεδονικό Τάφο ΙΙ της Μεγάλης Τούμπας. Στο εσωτερικό του, διασωζόταν πολυάριθμα κτερίσματα και μοναδικά και ανεκτίμητης αξίας έργα τέχνης. Διατύπωσε την άποψη ότι στο μνημείο αυτό τάφηκε ο βασιλιάς της Μακεδονίας, Φίλιππος Β’.
Η προτομή του Μανόλη Ανδρόνικου βρίσκεται απέναντι από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και ο δρόμος φέρει το όνομά του. Το 1992 του απονεμήθηκε ο Μεγαλόσταυρος του Φοίνικος. Στον Εύοσμο έχει ανεγερθεί το μαρμάρινο Μνημείο Μανόλη Ανδρόνικου σε σχήμα αναθηματικής στήλης με λαξευμένο τον ήλιο της Βεργίνας και τα ονόματα των τριών σημαντικών πόλεων της ζωής του: Προύσα, Βεργίνα, Θεσσαλονίκη. Τιμητικά το όνομά του φέρουν πολλά σχολεία όπως το 2ο Γυμνάσιο Αμπελοκήπων Θεσσαλονίκης, το Γυμνάσιο Βεργίνας και το 1ο Πειραματικό Λύκειο Θεσσαλονίκης.
1925 Μάνος Χατζιδάκις, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες μουσικοσυνθέτες. Είχε γεννηθεί στην Ξάνθη και το σπίτι του στο Παγκράτι ήταν στην οδό Κων. Μάνου 3 που μετονομάστηκε προς τιμήν του σε οδό Μάνου Χατζιδάκι..
Το 1961 κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερου Τραγουδιού για «Τα παιδιά του Πειραιά» αλλά δεν παρέστη στην τελετή απονομής. Το 1965, ηχογραφεί στη Νέα Υόρκη «Το Χαμόγελο της Τζοκόντας» με παραγωγό τον Κουίνσι Τζόουνς!
1940 Παντελής Βούλγαρης, Έλληνας σκηνοθέτης. Μετά τις σπουδές του στη Σχολή Κινηματογράφου & Τηλεόρασης Σταυράκου εργάστηκε ως βοηθός σκηνοθέτης σε πλήθος παραγωγών.
Έχει διακριθεί και βραβευθεί σε πολλά διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου. Από το 2015 είναι καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Άνδρου. Ταινίες του: Μικρά Αγγλία, Ψυχή Βαθιά, Νύφες, Όλα είναι δρόμος, Ακροπόλ, Ήσυχες μέρες του Αυγούστου, Η Φανέλα με το «9», Πέτρινα Χρόνια, Happy Day, Ο μεγάλος ερωτικός Το προξενιό της Άννας και τηλεοπτικές σειρές που σκηνοθέτησε «Οι απόμαχοι» και ο «Κήπος με τα αγάλματα».
1940 Πελέ, Βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής. Ο Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο θα πεθάνει στο Σάο Πάολο, στις 29 Δεκεμβρίου 2022.
Έχει αναγνωριστεί ως ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής όλων των εποχών από τη FIFA και τη Δ.Ο.Ε. Ο «Βασιλιάς του Ποδοσφαίρου», κατέχει επίσης τον τίτλο «Αθλητής του Αιώνα» και το ρεκόρ 37 τίτλων. Τον αποκαλούσαν «Μαύρο Μαργαριτάρι» και έχει ψηφιστεί ως ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής του 20ού αιώνα από τη Διεθνή Ομοσπονδία Ιστορίας και Στατιστικής Ποδοσφαίρου.
Ξεκίνησε την καριέρα του το 1956 αγωνιζόμενος με τη Σάντος στην οποία παρέμεινε σχεδόν 18 χρόνια λόγω της αγάπης του για την ομάδα του, αλλά και της απαγόρευσης που εφήρμοσε η κυβέρνηση της χώρας, καθώς το 1961 ο τότε Πρόεδρος της Βραζιλίας με σχετικό νόμο τον χαρακτήρισε «εθνικό θησαυρό», προκειμένου να μην μπορέσει να αποκτηθεί από σύλλογο άλλης χώρας.
Έκλεισε την καριέρα του στις ΗΠΑ το 1977, όπου αγωνίστηκε για τρεις σεζόν. Πριν συμπληρώσει τα 22 του χρόνια ήταν δύο φορές παγκόσμιος πρωταθλητής. Συνολικά κατέκτησε τον τίτλο τρεις φορές, ο μόνος ποδοσφαιριστής που έχει πετύχει κάτι τέτοιο.
Μετά το τέλος της ποδοσφαιρικής του σταδιοδρομίας παρέμεινε κοντά στο άθλημα ως πρεσβευτής του αλλά και διεθνών οργανισμών όπως ο ΟΗΕ και η UNICEF.
Το παρωνύμιο Πελέ του το έδωσε ένας συμμαθητής του στο σχολείο. Υπάρχουν δύο εκδοχές για το τι σημαίνει: η πρώτη είναι πως μία ημέρα που έπαιζε ποδόσφαιρο με τους φίλους του, με μία αυτοσχέδια μπάλα φτιαγμένη με πανιά και χαρτιά, κάποια στιγμή βρήκε πεταμένη κοντά σε σταθμό του τρένου μία ξεφούσκωτη, χαλασμένη, αλλά δερμάτινη μπάλα. Έκτοτε προέκυψε και το pele που σήμαινε δέρμα. Η άποψη που ο ίδιος αποδέχθηκε είναι πως το όνομα αυτό του το κόλλησαν άλλα παιδιά, όταν ο ίδιος είχε αποκαλέσει λανθασμένα τον αγαπημένο παίκτη του «Μπιλέ» ως «Πιλέ». Πολύ αργότερα ένας θεολόγος του είπε ότι η λέξη αυτή υπάρχει στη Βίβλο και στα εβραϊκά σημαίνει θαύμα!
Ο ποδοσφαιριστής πατέρας του τον παρότρυνε βλέποντας πως έπαιζε λέγοντας «εσύ γεννήθηκες για να παίξεις ποδόσφαιρο». Για να μπορέσει να αγοράσει δική του μπάλα, δούλευε σε καταστήματα τσαγιού ως υπάλληλος και γυάλιζε παπούτσια έξω από τους κινηματογράφους από 7 χρονών. Σχολείο κατάφερε να πάει μόνο μέχρι την τέταρτη τάξη.
Τα υπόλοιπα είναι ιστορία γραμμένη με χρυσά γράμματα…
Στις 5 Μαρτίου του 1961, ο Πελέ σημείωσε το λεγόμενο «γκολ ντε πλάκα», ένα γκολ τόσο εντυπωσιακό που τοποθετήθηκε μία πλάκα με αφιέρωση ως το πιο όμορφο τέρμα που σημειώθηκε ποτέ στο στάδιο Μαρακανά. Αγωνίστηκε σε τέσσερα Παγκόσμια Κύπελλα και ήταν δεύτερος σκόρερ της ιστορίας του θεσμού με 12 τέρματα σε 14 συναντήσεις.
Το 1977, εξέδωσε την αυτοβιογραφία του «Η ζωή μου και το όμορφο παιχνίδι». Πρωταγωνίστησε σε ταινίες-ντοκιμαντέρ και συνέθεσε το σάουντρακ για την ταινία «Πελέ». Το 1969 έκανε το κινηματογραφικό του ντεμπούτο σε μια τηλενουβέλα. Είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία του Τζον Χιούστον του 1981, όπου εμφανίζονται επίσης οι Σιλβέστερ Σταλόνε και Μπόμπι Μουρ και αναφέρεται σε αιχμαλώτους πολέμου που έπαιζαν ποδόσφαιρο εναντίον των Γερμανών, «Η μεγάλη απόδραση των 11».
Το 2012 υποβλήθηκε σε εγχείρηση ισχίου και από τότε αντιμετώπισε σειρά προβλημάτων υγείας που περιόρισαν την κινητικότητά του. Οι δημόσιες εμφανίσεις του γίνονται όλο και πιο σπάνιες. Από το 2014 λειτουργεί μουσείο του στο Σάντος με 2.500 αντικείμενα από όλη τη ζωή του, συμπεριλαμβανομένου και υλικού από το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1950. Το 2014 επίσης, αποκαλύφθηκε ότι είχε υποβληθεί σε αφαίρεση νεφρού μετά από τραυματισμό του σε αγώνα στις ΗΠΑ. Το γεγονός δεν είχε γίνει τότε γνωστό.
Το 2016 τιμήθηκε από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή με το ασημένιο Ολυμπιακό Τάγμα, την ύψιστη τιμή για έναν αθλητή. Διέθεσε πάνω από 2.000 αντικείμενα σε τριήμερη δημοπρασία στο Λονδίνο, μεταξύ αυτών και τα μετάλλια του Παγκοσμίου Κυπέλλου, προκειμένου να συγκεντρωθούν κεφάλαια για φιλανθρωπικούς σκοπούς, το νοσοκομείο παίδων που χρηματοδοτεί αλλά και την ενίσχυση της πρώην ομάδα του, Σάντος. Περίοπτη θέση είχε η ρέπλικα του τροπαίου «Ζιλ Ριμέ», η οποία του δόθηκε το 1970 μετά την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου που έγινε στο Μεξικό. Το τρόπαιο πωλήθηκε για 500.000 ευρώ, ενώ το συνολικό ποσό που συγκεντρώθηκε ήταν 4,4 εκατομμύρια ευρώ.
Ο Πελέ παντρεύτηκε τη Ροσιμέρι Τσίμπι το 1966, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά και με την τραγουδίστρια Ασίρια Νασιμέντο, μητέρα διδύμων ενώ είχε επίσης μια κόρη από την πρώην οικονόμο του Ανίζια Μασάντο, η οποία απεβίωσε το 2006. Λίγο πριν συμπληρώσει 76 χρόνια ζωής παντρεύτηκε την 50χρονη επιχειρηματία ιαπωνικής καταγωγής Μάρσια Σιμπέλε Αόκι.
Τον Σεπτέμβριο του 2021 μετά από νοσηλεία ενός σχεδόν μήνα στο νοσοκομείο «Άλμπερτ Αϊνστάιν» του Σάο Πάολο, ο Πελέ διαγνώστηκε με καρκίνο παχέος εντέρου για τον οποίο και χειρουργήθηκε. Οι κύκλοι χημειοθεραπείας που ακολούθησαν δεν απέδωσαν. Απεβίωσε σε ηλικία 82 ετών στις 29 Δεκεμβρίου 2022 στις 3:27 μ.μ., λόγω ανεπάρκειας πολλαπλών οργάνων. Το γεγονός γέμισε τα πρωτοσέλιδα του διεθνούς τύπου. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Βραζιλίας κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος. Οι εθνικές σημαίες των 211 Ομοσπονδιών μελών της FIFA κυμάτισαν μεσίστιες στα κεντρικά γραφεία της στη Ζυρίχη. Το άγαλμα του Χριστού του Λυτρωτή, τα στάδια Μαρακανά και Γουέμπλεϊ και η έδρα της Conmebol23 στην Παραγουάη φωτίστηκαν προς τιμήν του.
Τη Δευτέρα 2 Ιανουαρίου 2023, η σορός του τοποθετήθηκε στο χλοοτάπητα του γηπέδου της Σάντος για λαϊκό προσκύνημα. Πάνω από 230.000 άνθρωποι πέρασαν για να τον αποχαιρετήσουν.]
1954 Ανγκ Λι, Ταϊβανέζος σκηνοθέτης, βραβευμένος δυο φορές με Όσκαρ. «Το Γαμήλιο Πάρτυ» και «Το μυστικό του Brokeback Mountain» αναφέρονται στο θέμα της ομοφυλοφιλίας ενώ στις πολεμικές τέχνες, το «Τίγρης και Δράκος».
Η ταινία «Brokeback Mountain» κέρδισε το Χρυσό Λιοντάρι στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας και ονομάστηκε καλύτερη ταινία της χρονιάς από τους κριτικούς του Λος Άντζελες, του Λονδίνου, της Νέας Υόρκης και της Βοστόνης, ενώ ο ίδιος βραβεύτηκε με Όσκαρ Σκηνοθεσίας. Το 2007, άλλη μια ταινία του κέρδισε το Χρυσό Λιοντάρι στη Βενετία, η ταινία «Προσοχή, Πόθος» κάνοντας τον Λι τον δεύτερο σκηνοθέτη που έχει κερδίσει το εν λόγω βραβείο δύο φορές. Το 2012 γύρισε την ταινία «Η Ζωή του Πι» και κέρδισε δεύτερο Όσκαρ Σκηνοθεσίας.
1976 Ράιαν Ρέινολντς, Καναδός ηθοποιός
1983 Φίλιππος Δάρλας, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1992 Άλβαρο Μοράτα, Ισπανός ποδοσφαιριστής
ΘΑΝΑΤΟΙ
1872 Θεόφιλος Γκωτιέ, Γάλλος δημοσιογράφος και συγγραφέας
1959 Γιώργος Μπουζιάνης, Έλληνας ζωγράφος
1979 Πρόδρομος Τσαουσάκης, Έλληνας τραγουδιστής
1983 Δήμος Σταρένιος, Έλληνας ηθοποιός
2000 Γιοκοζούνα, Αμερικανός παλαιστής
2012 Βίλχελμ Μπράσε, Πολωνός φωτογράφος, επιζών του Ολοκαυτώματος που επί τέσσερα χρόνια ήταν φωτογράφος του στρατοπέδου συγκέντρωσης Άουσβιτς.
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής εισβολής στην Πολωνία το 1939 υπηρετούσε στον πολωνικό στρατό. Η προσπάθεια του το 1940 να διαφύγει στην ελεύθερη ακόμη Γαλλία απέτυχε και συνελήφθη από τους Γερμανούς εθνικοσοσιαλιστές, οι οποίοι άφησαν στην επιλογή του να πολεμήσει για την Βέρμαχτ ή να κρατηθεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Μεταφέρθηκε στις 31 Αυγούστου 1940 στο Άουσβιτς. Η δουλειά του ήταν να φωτογραφίζει τους κρατούμενους που μεταφέρονταν εκεί για το αρχείο του στρατοπέδου. Συνολικά φωτογράφισε μεταξύ 40.000 και 50.000 κρατούμενους. Όταν το 1942 έφτασαν οι πρώτοι Εβραίοι κρατούμενοι στο Άουσβιτς και οι γιατροί του στρατοπέδου, όπως ο Δρ Γιόζεφ Μένγκελε, άρχισαν να πραγματοποιούν τα απάνθρωπα τους πειράματα με αυτούς, ο Μπράσε ήταν αναγκασμένος να φωτογραφίζει τα φρικιαστικά αποτελέσματα.
Παρόλο που η SS επόπτευε τους συνεργάτες της υπηρεσίας αναγνώρισης αυστηρά, αυτοί κατάφεραν επανειλημμένως να βοηθήσουν στην διαφυγή κρατουμένων μέσω πλαστών εγγράφων και έστελναν πληροφορίες στην πολωνική αντίσταση στην Κρακοβία.
Λίγο πριν από την απελευθέρωση του Άουσβιτς, το 1945, πήρε εντολή να κάψει τις φωτογραφίες, ώστε να εξαφανιστούν οι αποδείξεις για τις μαζικές δολοφονίες. Αφού έβαλε φωτιά στις φωτογραφίες και στα αρνητικά και ο επόπτης εγκατέλειψε τον θάλαμο, έσωσε ό,τι μπόρεσε. Χάρη στην ενέργειά του αυτή διατηρήθηκαν μέχρι σήμερα φωτογραφίες που δείχνουν τα εγκλήματα του Άουσβιτς.
