ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΟΛΑΔΑ || maria_samolada@yahoo.gr
Ο εξειδικευμένος Θωρακο-Καρδιοχειρουργός, Δρ. Κοσμάς Τσακιρίδης, μιλά στην ThessNews για τις εξελίξεις
Ένα βιογραφικό σημείωμα, λέει η Κική Δημουλά, πρέπει, αφού γραφτεί, να μείνει επ’ αρκετόν καιρό κρεμασμένο στον αέρα από ένα τσιγκέλι αυστηρότητας, ώστε να στραγγίξουν καλά τα στερεότυπα, οι ωραιοποιήσεις, η ρόδινη παραγωγικότης και ο πρόσθετος ναρκισσισμός, πέραν εκείνου που ενυπάρχει στη φύση μιας αυτοπαρουσίασης. Μόνον έτσι βγαίνει το καθαρό βάρος: το ήθος που επέβαλες να τηρεί η προσπάθειά σου. Στην περίπτωση του Δρ. Κοσμά Τσακιρίδη, η εξαίρεση είναι εκείνη που επιβεβαιώνει τον κανόνα της γνωστής ποιήτριας.
Το βιογραφικό του, παρά το νεαρό της ηλικίας του, περιλαμβάνει σπουδές αρχικά στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης και κατόπιν στην Ιατρική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, όπου σήμερα ο ίδιος είναι Διδάκτωρ. Διαγράφοντας μια εξαιρετική διαδρομή εξειδίκευσης στη Θωρακο-Καρδιοχειρουργική, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, προσπαθεί καθημερινά με οδηγό το ήθος και την προσήλωση στην επιστήμη του, να αντιμετωπίσει έναν εκ τους πλέον ύπουλους «εχθρούς» του ανθρώπινου είδους: τον καρκίνο και δη τον καρκίνο των πνευμόνων, που φαίνεται, ανησυχητικά πια, ότι απασχολεί όλο και συχνότερα τους ειδικούς, καθώς αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου στους άνδρες.
Η καπνιστική συνήθεια, η μόλυνση του περιβάλλοντος, η κακή διατροφή, η κληρονομικότητα είναι μόνο κάποιοι από τους λόγους εμφάνισής του, όπως εξηγεί ο Δρ. Κοσμάς Τσακιρίδης, ο οποίος επισημαίνει την ανάγκη διακοπής του καπνίσματος και συχνών ελέγχων στα πλαίσια της πρόληψης, αφού ο καρκίνος του πνεύμονα «αποκαλύπτεται» συνήθως σε αρκετά προχωρημένο στάδιο. Υπάρχουν, όμως, και καλά νέα. Ο ίδιος και η ομάδα του, χρησιμοποιώντας την πλέον εξελιγμένη ιατροτεχνολογία που εντάχθηκε πρόσφατα στην Κλινική Euromedica «Κυανούς Σταυρός», καταφέρνουν καθημερινά να κερδίζουν όλο και περισσότερες μάχες, προσφέροντας στον πάσχοντα ταχύτερη ανάρρωση, μικρότερες τομές και, αδιαμφισβήτητα, καλύτερη ποιότητα ζωής.
Πόσο συχνά εμφανίζεται ο καρκίνος του πνεύμονα στην Ελλάδα;
Δυστυχώς, στη χώρα μας δεν διατηρούμε στατιστικά στοιχεία –αυτό ισχύει για όλες τις ειδικότητες-, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να δώσουμε ακριβή απάντηση. Ωστόσο, σε παγκόσμιο επίπεδο, μιλάμε για την πρώτη αιτία θανάτου στον πολιτισμένο κόσμο στους άνδρες και για την τρίτη αιτία θανάτου εν γένει. Στον πολιτισμένο, όπως συνηθίζουμε να λέμε, κόσμο μάλιστα, τα κρούσματα είναι διαρκώς αυξανόμενα.
Πού οφείλεται το γεγονός ότι μαθαίνουμε διαρκώς για νέες μορφές καρκίνου;
Η εξέλιξη της τεχνολογίας σε επίπεδο διάγνωσης, δηλαδή σε επίπεδο εργαστηριακών και απεικονιστικών εξετάσεων, βοήθησε σημαντικά προς αυτήν την κατεύθυνση. Σε συνδυασμό πάντα με το γεγονός ότι ο κόσμος στις μέρες μας είναι περισσότερο «υποψιασμένος», με αποτέλεσμα να ελέγχεται συχνότερα στα πλαίσια της πρόληψης.
Πώς μπορεί να ανακαλύψει κάποιος ότι έχει καρκίνο του πνεύμονα;
Δυστυχώς, συνήθως το ανακαλύπτει αργά και αυτό είναι κάτι που πρέπει να διορθώσουμε όσο μπορούμε. Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ασυμπτωματικός, αφού οι πνεύμονες είναι όργανα χωρίς αισθητικές απολήξεις και δεν πονάνε. Όταν συμπτώματα αιμόπτυσης ή βήχα ή αναπνευστικής επάρκειας αρχίζουν να εμφανίζονται, είναι δείγμα ότι η κατάσταση έχει προχωρήσει αρκετά. Εκτός αυτών των περιπτώσεων, συνήθως ανακαλύπτεται σε τυχαίο έλεγχο. Τα τελευταία χρόνια ειδικά, οι καπνιστές έχουν αρχίσει να ελέγχονται πιο τακτικά, με αποτέλεσμα να ανακαλύπτουμε και να αντιμετωπίζουμε συχνά οζίδια ή άλλα μορφώματα, τα οποία όμως αφαιρούνται με εξαιρετική έκβαση. Είναι, λοιπόν, απαραίτητο να ενισχύσουμε την πεποίθηση ότι η διενέργεια τακτικών τσεκ απ είναι καταλυτική για τη ζωή όλων μας.
Ποια είναι η καλύτερη πρόληψη;
Όσο κουραστικό ή βαρετό και αν ακούγεται, αφού λέγεται επαναλαμβανόμενα, η διακοπή ή αποφυγή του καπνίσματος αποτελεί την καλύτερη πρόληψη. Διότι η σχέση του καπνίσματος με τον καρκίνο του πνεύμονα έχει αποδειχθεί και είναι «μετρήσιμο» μέγεθος παγκοσμίως, με τους καπνιστές να έχουν 10-12% μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισής του σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Το ποσοστό αυτό γίνεται 6% σε περίπτωση παθητικού καπνίσματος. Συμβουλή μου είναι πως κάθε καπνιστής -ιδιαίτερα άνδρας- πρέπει μετά τα 40 του χρόνια να προβαίνει σε ετήσια αξονική τομογραφία, ώστε να υπάρχει σημείο αναφοράς σε περίπτωση εμφάνισης της νόσου.
Πότε φτάνει ένας ασθενής σε εσάς;
Για να φτάσει κάποιος ασθενής σε εμάς, πρέπει να έχει ολοκληρώσει έναν έλεγχο, τυχαίο ή τακτικό, σε έναν Πνευμονολόγο, Παθολόγο ή και Ογκολόγο σε κάποιες περιπτώσεις, ο οποίος έδωσε σοβαρές ενδείξεις. Κατόπιν, εμείς θα πρέπει να ανακαλύψουμε με σειρά εξετάσεων αν ο καρκίνος είναι χειρουργήσιμος, δεν έχει ξεφύγει δηλαδή από τα τοπικά πλαίσια του πνεύμονα, ώστε να μπορούμε να επέμβουμε σε αυτόν.
Υπάρχουν περιπτώσεις ασθενών που δεν μπορούν να χειρουργηθούν και τις αποκλείετε;
Ασθενείς με απομακρυσμένες μεταστάσεις είναι μη χειρουργήσιμοι, χωρίς βέβαια και αυτό πάντα να είναι απόλυτο. Η Ιατρική θεραπεύει ασθενείς και όχι ασθένειες, ευτυχώς. Αυτό σημαίνει ότι κάθε ένας είναι ξεχωριστός σαν ασθενής και μπορεί σε αυτόν τα κριτήρια που λέμε χειρουργείο ή μη χειρουργείο να μην ισχύουν. Έτσι, λοιπόν, εκτιμούμε τον κάθε ασθενή ξεχωριστά.
Τι έχει αλλάξει στην αντιμετώπιση του εν λόγω καρκίνου στις μέρες μας;
Η Θωρακοχειρουργική επιστήμη παρέμεινε ίδια μέχρι και πριν από 15 – 20 χρόνια, έως τη στιγμή που η τεχνολογία άλλαξε τα δεδομένα. Σήμερα, είμαστε σε θέση να χειρουργούμε με μικρές οπές και τη χρήση κάμερας που εισέρχεται στην πάσχουσα περιοχή, χωρίς να «ανοίγουμε» τον ασθενή με μεγάλες θωρακοτομές και να καθυστερούμε την ανάρρωσή του. Άρα, λοιπόν, σε εμάς η τεχνολογία είναι αρωγός και σε αυτήν οφείλουμε εν μέρει την ώθηση της επιστήμης μας τα τελευταία χρόνια. Σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε επίσης και η εξέλιξη των διαγνωστικών εξετάσεων, που μπορούν να κατευθύνουν γρήγορα προς το σωστό θεραπευτικό πρωτόκολλο.
Ποια είναι η σύγχρονη μέθοδος που χρησιμοποιείτε εσείς;
Η Θωρακοσκοπική Χειρουργική ή Video Assisted Thoracic Surgery, όπως είναι γνωστή διεθνώς, δεν είναι κάτι καινούριο, καθώς πρωτοχρησιμοποιήθηκε το 1920 από έναν Σουηδό Πνευμονολόγο. Εκείνος τότε πραγματοποίησε μια οπή στον θώρακα ενός ασθενή και με τη βοήθεια ενός λαμπτήρα είχε καθαρή εικόνα των πνευμόνων, βοηθώντας με αυτόν τον τρόπο στην κατανόηση πολλών πραγμάτων σχετικά με τη φυματίωση. Χρειάστηκαν αρκετά χρόνια μέχρι αυτός ο πρώτος λαμπτήρας να γίνει κάμερα, η οποία εισερχόμενη στον θώρακα απεικονίζει τρισδιάστατη εικόνα αυτού σε ειδική οθόνη τηλεόρασης, μεγεθυμένη κατά 2,5 φορές σε σχέση με την πραγματική. Ταυτόχρονα, μικρά ειδικά εργαλεία, ιδιαιτέρως λεπτά, που μιμούνται τις κινήσεις του ανθρώπινου χεριού, δίνουν τη δυνατότητα στον χειρουργό να πραγματοποιεί ακριβείς κινήσεις, εξασφαλίζοντας τόσο καλύτερο θεραπευτικό αποτέλεσμα για τον ασθενή, όσο και κοσμητικό, αφού οι τομές είναι μικρές. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, πόσο επωφελείται ο ασθενής με τη χρήση της Θωρακοσκοπικής Χειρουργικής.
Η επιτυχία οφείλεται στον χειρουργό ή στο μηχάνημα;
Σίγουρα τα μηχανήματα δεν χειρουργούν από μόνα τους! Αδιαμφισβήτητα λειτουργούν επιβοηθητικά, αλλά είναι θέμα χειρουργού να φέρει εις πέρας ένα πετυχημένο χειρουργείο, όντας εξοικειωμένος και εκπαιδευμένος στη χρήση τους. Θεωρώ πως είναι επιτακτική ανάγκη στις μέρες μας κάθε συνάδελφος Θωρακοχειρουργός να γνωρίζει τη μέθοδο αυτή.
Αυτό το είδος χειρουργικής συνδυάζεται με χημειοθεραπείες και πώς;
Υπάρχουν χημειοθεραπείες που γίνονται εντελώς στα πλαίσια προφύλαξης και άλλες που είναι υποχρεωτικές, σύμφωνα με το εξατομικευμένο πρωτόκολλο που πρέπει να ακολουθήσει κάθε ασθενής στα πλαίσια της θεραπείας του. Φυσικά και συνδυάζονται αυτά, αλλά το δικό μας μέλημα είναι να μπορεί ο ασθενής να χειρουργηθεί, γιατί μόνο το χειρουργείο αντιμετωπίζει την προοπτική της ίασης. Εάν δεν μπορέσει για οποιονδήποτε λόγο να χειρουργηθεί, τότε τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα.
Η δημιουργία ενός νέου Κέντρου Θωρακοσκοπικής Χειρουργικής πόσο δύσκολη ή εύκολη υπόθεση είναι;
Ανταποκρίθηκα στην πρόσκληση της Κλινικής «Κυανούς Σταυρός» με σκοπό τη δημιουργία ενός Κέντρου VATS, το οποίο θα είναι εφάμιλλο με εκείνα του εξωτερικού και το οποίο θα «χτιστεί» πάνω σε διεθνείς προδιαγραφές και πρωτόκολλα. Πρόκειται για μια προσωπική πρόκληση, στην οποία καλούμαι να ανταποκριθώ για δεύτερη φορά, αφού το έκανα ήδη όταν πρωτοξεκίνησα. Σήμερα, στην κλινική ο εξοπλισμός είναι σαφώς ο πλέον σύγχρονος και προσβάσιμος, με καλές προϋποθέσεις για κάθε ασθενή.
Κλείνοντας, θα ήθελα να μοιραστείτε με τους αναγνώστες μας μια ιστορία ενός ασθενή που σας στιγμάτισε για κάποιον λόγο.
Για να ανακεφαλαιώσω τα όσα είπαμε, δίνοντας παράλληλα κι ένα μήνυμα προς όλους, θα ήθελα να αφηγηθώ μια ιστορία ενός ασθενή που χειρούργησα πριν από τρία χρόνια. Την πρώτη φορά που τον είδα, οι διαγνωστικές του εξετάσεις αποκάλυπταν ένα μικρό όγκο στον αριστερό του πνεύμονα. Του προτείναμε, λοιπόν, να προχωρήσουμε σε βιοψία, η οποία θα μας έδινε άμεσα αποτελέσματα. Αν επρόκειτο για καρκίνο, θα συνεχίζαμε το χειρουργείο την ίδια ώρα, με σαφώς καλή έκβαση, από τη στιγμή που ο όγκος ήταν περιορισμένος. Ο ασθενής δεν μας άκουσε και δεν προχώρησε σε βιοψία και χειρουργείο. Μπήκε σε φαρμακευτική αγωγή για φυματίωση, κατόπιν συμβουλής κάποιου Παθολόγου, και δεν επικοινώνησε ξανά μαζί μας έως και πριν λίγες εβδομάδες. Δυστυχώς, εκείνος ο πρώτος όγκος είχε μεγαλώσει, με αποτέλεσμα ο ασθενής να χάσει τον ένα του πνεύμονα, καθώς αντί για μια απλή λοβεκτομή πραγματοποιήσαμε πνευμονεκτομή. Η στάση του θα πρέπει να δώσει ένα ηχηρό μήνυμα σε όλους και ο ίδιος να γίνει παράδειγμα προς αποφυγή.
Από το φύλλο της THESSNEWS #60 (01/07/2017-02/07/2017)
