Του Γεωργίου Μαμαδά επεμβατικού καρδιολόγου /// www.kardiologosmamadas.gr
Μέχρι πριν από λίγα χρόνια η μοναδική μέθοδος απεικόνισης των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς ήταν η κλασική ή στεφανιαία αγγειογραφία, η γνωστή σε όλους ως «στεφανιογραφία». Τα τελευταία χρόνια όμως, έχει κάνει δυναμικά την εμφάνισή της και κερδίζει συνεχώς έδαφος η Αξονική Στεφανιογραφία.
Κλασική Στεφανιογραφία
Η κλασική στεφανιογραφία είναι μία αιματηρή μέθοδος και γίνεται υπό πλήρη αποστείρωση παρακεντώντας μια επιφανειακή αρτηρία, όπως η μηριαία στη βουβωνική χώρα ή η κερκιδική κοντά στον καρπό του χεριού. Στη συνέχεια, μέσω των καθετήρων που εισάγονται στην καρδιά από το σημείο παρακέντησης, εκχύεται σκιαστικό υγρό στις στεφανιαίες αρτηρίες και με τη βοήθεια ακτινολογικών μηχανημάτων απεικονίζονται τα στεφανιαία αγγεία της καρδιάς.
Είναι η καλύτερη εξέταση, εξέταση εκλογής (GOLD STANDART) για την ακριβή διάγνωση της στεφανιαίας νόσου, τον βαθμό και την έκτασή της και κυρίως για να αποφασίσουμε αν θα πρέπει να υποβληθεί ο ασθενής σε επέμβαση επαναιμάτωσης του μυοκαρδίου (αγγειοπλαστική ή By-Pass).
Επίσης, τα τελευταία χρόνια δεν απαιτείται νοσηλεία του ασθενούς, απλώς παραμονή και παρακολούθησή του εντός του νοσοκομείου για λίγες ώρες μετά την εξέταση.
Η κλασική στεφανιογραφία σχετίζεται με μια μικρή πιθανότητα επιπλοκών. Για τον λόγο αυτόν γίνεται αφού έχουν προηγηθεί άλλες μη επεμβατικές εξετάσεις της καρδιάς, όπως το ηλεκτροκαρδιογράφημα, το υπερηχογράφημα και το τεστ κοπώσεως.
Ποιες είναι οι ενδείξεις για κλασική στεφανιογραφία;
Είναι επιβεβλημένη σε περιπτώσεις ασταθούς στηθάγχης (προεμφραγματική κατάσταση) και εμφράγματος μυοκαρδίου. Σε αυτές τις καταστάσεις εμφανίζεται πόνος στο στήθος που καταλαμβάνει την έκταση τουλάχιστον μιας γροθιάς, πιεστικός ή συσφυκτικός ή καυστικός και μπορεί να αντανακλάται στον λαιμό, στις ωμοπλάτες, στα χέρια ή στο επιγάστριο (κατά ποσοστό 15%). Πέραν όμως του εμφράγματος και των προεμφραγματικών καταστάσεων, υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις που ενδείκνυται η κλασική στεφανιογραφία, όταν δηλαδή τα καρδιολογικά τεστ όπως η δοκιμασία κόπωσης και το σπινθηρογράφημα του μυοκαρδίου μάς δίνουν ενδείξεις μεγάλης έκτασης ισχαιμίας του μυοκαρδίου.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, με την κλασική στεφανιογραφία βρίσκουμε το σημείο ή τα σημεία της στένωσης των αρτηριών και συνεχίζουμε, εφόσον ενδείκνυται, με τη διάνοιξη του αγγείου με μπαλονάκι και στεντ (αγγειοπλαστική) ιδίως στο οξύ έμφραγμα, για το οποίο σήμερα η αγγειοπλαστική είναι η θεραπεία εκλογής.
Άλλες ενδείξεις για την κλασική στεφανιογραφία είναι όταν έχουμε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, σοβαρού βαθμού βαλβιδοπάθεια και συγγενείς καρδιοπάθειες.
Αξονική Στεφανιογραφία
Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, η αξιολόγηση των ασθενών με ύποπτα συμπτώματα για στεφανιαία νόσο γινόταν με τη δοκιμασία κόπωσης, η οποία όμως έχει χαμηλή ευαισθησία (ποσοστό 75%).
Την τελευταία δεκαετία κατέστη δυνατή η απεικόνιση των στεφανιαίων αγγείων, των αγγείων δηλαδή που τροφοδοτούν με αίμα την καρδιά, με μία απλή και μη αιματηρή εξέταση, την αξονική στεφανιογραφία.
Η αξονική στεφανιογραφία γίνεται όπως μία απλή αξονική τομογραφία, με τη διαφορά όμως ότι εδώ εκχύεται ταυτόχρονα σκιαστικό υγρό ενδοφλέβια. Στη συνέχεια, οι εικόνες της αξονικής στεφανιογραφίας αναλύονται τρισδιάστατα και απεικονίζονται τα στεφανιαία αγγεία, ο βαθμός και η έκταση της αθηρωματικής πλάκας, η σύστασή της (μαλακή, σκληρή) καθώς και ο βαθμός επασβέστωσης. Είναι πολύ σημαντικές οι πληροφορίες που παίρνουμε με την αξονική στεφανιογραφία για τη σύσταση της αθηρωματικής πλάκας, διότι οι «μαλακές» αθηρωματικές πλάκες είναι αυτές που θρομβώνουν και προκαλούν το έμφραγμα του μυοκαρδίου. Επομένως, αυτές οι πληροφορίες μάς οδηγούν στη βέλτιστη θεραπευτική αγωγή, που έχει σαν αποτέλεσμα τη μη εξέλιξη της στεφανιαίας νόσου και τη μείωση του εμφράγματος.
Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η αξονική στεφανιογραφία δεν είναι κατάλληλη εξέταση σε ασθενείς μεγάλης ηλικίας, διότι σε αυτούς τους ασθενείς υπάρχει σημαντική επασβέστωση των στεφανιαίων αρτηριών, η οποία δεν επιτρέπει να “δούμε” τον βαθμό της στένωσης.
Πότε ενδείκνυται η αξονική στεφανιογραφία;
Η κυριότερη ένδειξη της αξονικής στεφανιογραφίας είναι όταν έχουμε ασθενείς με οξύ, επίμονο θωρακικό άλγος, στους οποίους τις πρώτες ώρες από την εμφάνιση των συμπτωμάτων οι υπόλοιπες εξετάσεις δεν είναι διαγνωστικές. Για παράδειγμα, στο έμφραγμα του μυοκαρδίου μπορεί να χρειαστεί να περάσουν μέχρι και σαράντα οκτώ ώρες για να εμφανίσει αλλοιώσεις το Ηλεκτροκαρδιογράφημα, ενώ τα καρδιακά ένζυμα που ελευθερώνονται στο αίμα μετά από το έμφραγμα χρειάζονται 6-8 ώρες για να ανιχνευθούν. Η αξονική λοιπόν στεφανιογραφία μπορεί άμεσα, μέσα σε λίγα λεπτά, να μας διαγνώσει:
– το Οξύ Έμφραγμα του Μυοκαρδίου,
-το Διαχωριστικό Ανεύρυσμα της αορτής και
-την Πνευμονική Εμβολή,
τα τρία μεγάλα δηλαδή Καρδιαγγειακά Νοσήματα, που όσο πιο έγκαιρα διαγνωσθούν και επομένως αντιμετωπισθούν, τόσο μειώνεται και η θνησιμότητα.
Η αξονική στεφανιογραφία είναι ακόμα χρήσιμη στη διάγνωση συγγενών ανωμαλιών της καρδιάς και των μεγάλων αγγείων, των νόσων του περικαρδίου και της παρουσίας θρόμβων και όγκων. Επίσης, μπορούμε με αυτή την εξέταση να ελέγξουμε τη βατότητα (επαναστένωση) των στεντς, μετά από αγγειοπλαστική και των by-pass μετά από εγχείρηση ανοικτής καρδιάς.
Άλλες ενδείξεις είναι όταν έχουμε ασθενείς με συμπτώματα ύποπτα για στεφανιαία νόσο, αμφίβολη δοκιμασία κόπωσης ή σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου για ισχαιμία του μυοκαρδίου. Επίσης, όταν οι ασθενείς δεν παρουσιάζουν συμπτώματα, έχουν όμως παράγοντες κινδύνου για έμφραγμα, όπως κάπνισμα, αρτηριακή υπέρταση, διαβήτη, κληρονομικότητα για έμφραγμα, καθιστική ζωή και κακή διατροφή, αυξημένη χοληστερίνη ή/και τριγλυκερίδια.
Πόσο αξιόπιστη είναι η αξονική στεφανιογραφία;
Η αξονική στεφανιογραφία είναι μία πολύ αξιόπιστη εξέταση για να αποκλεισθεί η στεφανιαία νόσος. Έχει πολύ καλή αρνητική διαγνωστική αξία (ποσοστό 99,4%), που σημαίνει ότι εφ΄ όσον τα αποτελέσματα της εξέτασης είναι φυσιολογικά, ο ασθενής δεν πάσχει από στεφανιαία νόσο. Αντίθετα, η θετική διαγνωστική αξία της εξέτασης είναι χαμηλότερη (ποσοστό 85,7%). Όταν δηλαδή ανιχνευθούν στενώσεις, πολλές φορές δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε και τη σοβαρότητά τους.
Όταν κάνουμε μια αξονική στεφανιογραφία, τρία είναι τα αναμενόμενα αποτελέσματα:
1) Φυσιολογικά στεφανιαία αγγεία,
2) Μικρού έως μετρίου βαθμού στενώσεις (οπότε συνιστάται φαρμακευτική αγωγή ανάλογα με τους παράγοντες κινδύνου) και
3) Σοβαρές στενώσεις.
Στην τελευταία περίπτωση, ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί σε κλασική στεφανιογραφία. Στην «γκρίζα» επίσης ζώνη των μετρίων στενώσεων(>50-75%), ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί σε κλασική στεφανιογραφία ή, αν είναι ασυμπτωματικός, σε αναίμακτες εξετάσεις ανίχνευσης ισχαιμίας μυοκαρδίου (τεστ κόπωσης ή σπινθηρογράφημα).
Τι πρέπει να προσέξει ο ασθενής προτού υποβληθεί στην εξέταση:
1) Να αναφέρει τυχόν αλλεργίες.
2) Να είναι νηστικός τουλάχιστον 4 ώρες πριν την εξέταση.
3) Να έχει χαμηλές σφύξεις (συνήθως ο ιατρός χορηγεί φάρμακα που προκαλούν βραδυκαρδία).
Συμπερασματικά, η αξονική στεφανιογραφία είναι λιγότερο επεμβατική μέθοδος συγκριτικά με την κλασική στεφανιογραφία, δεν έχει επιπλοκές και γι’αυτό τα τελευταία χρόνια κερδίζει όλο και πιο πολύ έδαφος έναντι της κλασικής στεφανιογραφίας. Επίσης πλεονεκτεί σαν μέθοδος, διότι μπορεί να αποκαλύψει πρώιμες αθηρωματικές βλάβες, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν αργότερα σε έμφραγμα του μυοκαρδίου εάν δεν γίνει η απαραίτητη πρόληψη ή δεν ληφθεί η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Η κλασική όμως στεφανιογραφία εξακολουθεί να θεωρείται ως «μέθοδος εκλογής», GOLD STANDART, για τη σαφή διάγνωση της στεφανιαίας νόσου και τη λήψη της τελικής απόφασης για την καταλληλότερη θεραπεία.
Από το φύλλο της THESSNEWS #69 (02/09/2017-03/09/2017)
Τα σχόλια είναι απενεργοποιημένα.