Το 1828 επιβλήθηκε η πρώτη καραντίνα στην Ελλάδα από τον Ιωάννη Καποδίστρια. Ο κυβερνήτης κατάφερε μέσα σε 50 μέρες να αντιμετωπίσει την εξάπλωση της πανώλης κλείνοντας τα πάντα.
Η πανώλη εκδηλώθηκε τον Απρίλιο του 1828 από την Ύδρα και γρήγορα επεκτάθηκε στις Σπέτσες αλλά και σε άλλες περιοχές.
Σύμφωνα με την ιχνηλάτιση, η πανώλη μεταφέρθηκε μέσω των πλοίων από την Αίγυπτο. Ο Ιμπραήμ, βρισκόταν τότε στην Πελοπόννησο και είχε συμφωνήσει για ανταλλαγή αιχμαλώτων ενώ στην Αίγυπτο ήδη είχε ξεσπάσει η επιδημία και με αυτό τον τρόπο μεταφέρθηκε η ασθένεια από την Αίγυπτο στην Ελλάδα.
Ο Καποδίστριας ο οποίος μόλις είχε αναλάβει την διακυβέρνηση του κράτους, με τον νόμο 285 θέτει σε εφαρμογή καραντίνα 50 ημερών για να αντιμετωπίσει την επιδημία της πανώλης. Ο ίδιος ήταν γιατρός, γνώριζε τους κινδύνους της επιδημίας και επέβαλε ναυτικό αποκλεισμό σε Ύδρα και Σπέτσες, έκλεισε κάθε κοινωνική, θρησκευτική και εμπορική δραστηριότητα και άφησε ανοιχτά μόνο τα μαγαζιά που πωλούνταν τρόφιμα.
Για το πρώτο lockdown στην Ελλάδα μίλησε στο Ράδιο Θεσσαλονίκη και στην εκπομπή της Claudia Eggers o Ιωάννης Κιουμής, Καθηγητής πνευμονολογίας και λοιμωξιολογίας ΑΠΘ Διευθυντής της κλινικής Αναπνευστικής Ανεπάρκειας στο Γ.Ν.Θ «Γ.Παπανικολάου».
Σύμφωνα με τον καθηγητή κο Κιουμή, οι επιδημίες και οι πανδημίες είναι συνυφασμένες με την ανθρώπινη ιστορία.
«Επηρεάζονται οι ελευθερίες, η οικονομική δραστηριότητα, επηρεάζεται το αίσθημα της ασφάλειας, επηρεάζονται ακόμα και οι αισθητικές αξίες. Όσο οι κοινωνίες επεκτείνονται σε όλη την Ευρώπη τόσο ευνοούνται και οι πανδημίες.
Η επιδημία της πανώλης εκδηλώνεται τον Απρίλιο του 1828 και ο Καποδίστριας ως κυβερνήτης καλείται να την αντιμετωπίσει. Απρίλιο ξέσπασε η επιδημία και με αυστηρές απαγορεύσεις κατάφερε τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς να άρει τα μέτρα που είχε επιβάλει αφού πέρασε το χρονικό διάστημα των 50 ημερών».
Δεν ήταν η πρώτη φορά που η επιδημία της πανώλης «χτύπησε» την Ελλάδα.
«Η πανώλη είναι επιδημία και έχει μια διάσταση τοπική ή υπερτοπική και όχι πανδημική. Η πανώλη είναι μια λοιμώδη νόσος που μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην ανθρώπινη υγεία ακόμα και να επιφέρει τον θάνατο».
Η πανώλη εξαπλώθηκε σε Υδρα , Σπέτσες, Πόρο Αργολίδα και άλλες περιοχές αλλά γρήγορα ο Καποδίστριας κατάφερε να την περιορίσει.
«Με το lockdown ο Καποδίστριας έκλεισε όλη την κοινωνική και θρησκευτική ζωή, απαγόρευσε όχι μόνο την προσέλευση στις εκκλησίες, απαγόρευσε ακόμα και την καμπανοκρουσίες. Επέβαλε ναυτικό αποκλεισμό σε Ύδρα και Σπέτσες, έβγαλε περιπόλους είτε στρατιωτικές είτε ναυτικές οι οποίες επιτηρούσαν την τήρηση των κανόνων που προέβλεπε η καραντίνα εκείνης της εποχής και έκλεισε όλα τα καταστήματα με εξαίρεση αυτά που πωλούσαν τροφή, τα τότε μπακάλικα. Η ανταλλαγή ακόμα των νομισμάτων γινόταν σε ένα βάζο με ξύδι, έτσι ώστε να απολυμανθούν. Επέβαλε το ψωμί να μην πουλιέται ζεστό, υπό την έννοια ότι το ζεστό ψωμί κρατάει ζωντανά τα μικρόβια και δεν θα έπρεπε να το φάει ζεστό ο κόσμος και μεταδοθεί η νόσος. Το ψωμί έπρεπε να είναι υποχρεωτικά κρύο όταν πουλιέται. Όλα αυτά και διαφορές άλλες γραφικές λεπτομέρειες δείχνουν το πόσο σωστά στήριξε ορισμένα πράγματα ο Καποδίστριας» προσθέτει ο κος Κιουμής.
Η καραντίνα στην Ύδρα και στις Σπέτσες δημιούργησε δυσαρέσκειες, η οικονομία είχε καταστραφεί και οι πολίτες ζητούσαν περισσότερες ελευθερίες. Οι δυσαρέσκειες προστέθηκαν σε άλλες με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν αντιπάθειες στο πρόσωπο του Καποδίστρια.
Τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς ξέσπασε μια επιδημική εστία της πανώλης στα Καλάβρυτα.
«Ήταν άμεση η αντιμετώπιση του Καποδίστρια στα Καλάβρυτα με στρατιωτικά αποσπάσματα, με επιτήρηση των περιοχών που αποκλείστηκαν και έτσι πολύ σύντομα ελέγχθηκε και αυτή η εστία χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Εκεί έπαιξε μεγάλο ρόλο ο Ελβετός φιλέλληνας γιατρός Γκοσέ, ο οποίος υπήρξε πολύ δραστήριος και ασθένησε έπειτα από ελονοσία και κόντεψε να χάσει την ζωή του».
Υπήρξαν νεκροί από την νόσο και έγινε πλήρης καταγραφή των θυμάτων της πανώλης.
Τα μέτρα του Καποδίστρια τελικά αποδείχθηκαν αποτελεσματικά.
«Η αυστηρότητα με την οποία έκανε ο Καποδίστριας την δουλεία του ήταν κάτι εξαιρετικά αποτελεσματικό. Σκεφτείτε τους ασθενείς τους έβγαζαν από τα σπίτια τους και τους συγκέντρωναν κάτω από δέντρα σε απόσταση έξι μέτρων μεταξύ τους».
Ακούστε το απόσπασμα της εκπομπής
