Μετά την πτώση της χούντας και τις πρώτες βουλευτικές εκλογές μετά την μεταπολίτευση, ορίζονται και οι πρώτες δημοτικές εκλογές στις 30 Μαρτίου 1975.
Η εγκαθίδρυση της δημοκρατίας στην χώρα και η ορκωμοσία του Κωνσταντίνου Καραμανλή το πρωί της 24ης Ιουλίου 1974, βάζουν τα θεμέλια για την σύγχρονη πολιτική ιστορία της Ελλάδας.
Μετά την πτώση της δικτατορίας, η κυβέρνηση Καραμανλή διορίζει δήμαρχο τον Αύγουστο του 1974 τον Δημήτριο Ζάννα. Ο ίδιος σε δήλωσή του αναφέρει: «Πιστεύω απόλυτα ότι οι δήμαρχοι δεν διορίζονται αλλά εκλέγονται, δια αυτό και η αποστολή μου θα λήξει μόλις δια κυβερνητικής αποφάσεως ρυθμισθεί το θέμα αυτό με την επαναφοράν ως πιστεύω και εύχομαι, των αιρετών δημοτικών αρχόντων».
Για τις επερχόμενες εκλογές διορίζεται υπηρεσιακός δήμαρχος ο εφέτης Στέργιος Βάλλας, ο οποίος παρέμεινε ως την θέση του ως τον Μάιο του 1975.
Μετά την μεταπολίτευση
Ο πρώτος αιρετός δήμαρχος μετά την αντιπολίτευση είναι ο δικηγόρος Μιχάλης Παπαδόπουλος, ο οποίος εκλέχθηκε στις επαναληπτικές εκλογές στις 6 Απριλίου 1975 με 62.041 ψήφους, υποστηριζόμενος από το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ, έναντι του δεύτερου Δημητρίου Ζάννα με 61.105 ψήφους, υποστηριζόμενου από την δεξιά και αντιστασιακούς.
Ο νέος δήμαρχος οργανώνει τις εσωτερικές υπηρεσίες του δήμου και θέτει σε εφαρμογή έργα οδοποιίας, ηλεκτροφωτισμού, αποχέτευσης και πρασίνου. Έχει, όμως, να αντιμετωπίσει και τον μεγάλο σεισμό του 1978 και τους χιλιάδες άστεγους διοργανώνοντας καταυλισμούς και συνεργεία παροχής βοήθειας αλλά και να αποκαταστήσει τις ζημιές σε μνημεία και κτήρια.
Παρ ’ όλα αυτά αν και δόθηκαν οικονομικοί πόροι για να μπορέσουν να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα της πόλης, δεν ήταν αρκετοί.
Κάθε Οκτώβριο
Από το 1978 οι δημοτικές και κοινοτικές εκλογές διεξάγονται κάθε Οκτώβριο με περιοδικότητα τεσσάρων χρόνων. Είναι η πρώτη φορά που ψηφίζουν όσοι έχουν συμπληρώσει το 20ό έτος της ηλικίας τους και η νέα διοίκηση του δήμου αναλαμβάνει καθήκοντα από την 1η Ιανουαρίου του νέου έτους.
Στις εκλογές. που πραγματοποιούνται 15 Οκτωβρίου 1978. δύο συνδυασμοί διεκδικούν την δημαρχία. Ο πρώτος είναι ο «Συνδυασμός Τσίρου-Πάσχου» (συνεργασία του πρώην δημάρχου Κωνσταντίνου Τσίρου με τον αντιδήμαρχο Σταύρο Πάσχο) και ο συνδυασμός «Δημοκρατική Θεσσαλονίκη» με τον δήμαρχο Μιχάλη Παπαδόπουλο υποστηριζόμενου από ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, ΚΚΕ εσωτ, ΕΔΗΚ και ΕΔΑ.
Νικητής για δεύτερη φορά αναδεικνύεται ο Μιχάλης Παπαδόπουλος με ποσοστό 52,14% έναντι του αντιπάλου του που κατάφερε να συγκεντρώσει ποσοστό 47,86%.
Στόχος της νέας διοίκησης είναι η αποκατάσταση των ζημιών του μεγάλου σεισμού, η αντιμετώπιση της μόλυνσης και της ρύπανσης του περιβάλλοντος, η δημοτικοποίηση των αστικών συγκοινωνιών και η οικονομική αυτοτέλεια του δήμου.
Ο αιφνίδιος θάνατος του δημάρχου Μιχ. Παπαδόπουλου στις 31 Ιανουαρίου 1982 αφήνει ένα μεγάλο κενό και δημιουργούνται συγκρούσεις μεταξύ των δημοτικών συμβούλων. Για λίγους μήνες μέχρι την εκλογή νέου δημάρχου, αναλαμβάνει καθήκοντα ο πλειοψηφήσας δημοτικός σύμβουλος, ιστορικός, ποιητής και δοκιμιογράφος Κωστής Μοσκώφ και αργότερα οι δημαιρεσίες ανακηρύσσουν (με διαφορά μιας ψήφου!) νέο δήμαρχο της πόλης τον Θανάση Γιαννούση.
Εκείνη την περίοδο καθιερώνεται η τέλεση του πολιτικού γάμου από τον δήμαρχο, καθιερώνεται ο θεσμός των συνοικιακών συμβουλίων, εκπονείται σχέδιο για την αξιοποίηση του Σέιχ Σου και παρουσιάζονται οι πρώτες προτάσεις για την επέκταση της παραλίας.
1982: Δήμαρχος ο Μαναβής
Οι εκλογές του 1982 γίνονται σε έντονο προεκλογικό κλίμα. Ένα χρόνο πριν αναλαμβάνει την εξουσία το ΠΑΣΟΚ και η κομματική αντιπαράθεση μεταφέρεται και στις δημοτικές εκλογές που διενεργούνται στις 17 Οκτωβρίου 1982.
Τότε με Προεδρικό Διάταγμα ο δήμος Θεσσαλονίκης χωρίζεται σε 5 δημοτικά διαμερίσματα και στις εκλογές κατεβαίνουν 4 συνδυασμοί. Στις επαναληπτικές εκλογές (24 Οκτωβρίου 1982), νικητής αναδεικνύεται ο δικηγόρος Θεοχάρης Μαναβής υποστηριζόμενος από ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ εσωτ. και ΕΔΑ, με 82.465 ψήφους και ποσοστό 55,52% έναντι του υποστηριζόμενου από τη Νέα Δημοκρατία, Σωτήρη Κούβελα, που κατάφερε να συγκεντρώσει 66.056 ψήφους.
Είναι μια περίοδος που η πόλη εξωραΐζεται, γίνονται διανοίξεις οδών, πεζοδρομίων, διαμορφώσεις ναών και μνημείων. Ιδρύεται το Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης, γίνεται η ανέγερση του Βαφοπούλειου πνευματικού κέντρου, ιδρύεται η «Όπερα Θεσσαλονίκης» και ενισχύεται ο θεσμός των «Οι Γιορτές Ανοικτού Θεάτρου» και «Φεστιβάλ Σύγχρονης Μουσικής».
Η διοίκηση Κούβελα
Στις επόμενες εκλογές (επαναληπτικές), που γίνονται στις 19 Οκτωβρίου 1986, νικητής της κάλπης αναδεικνύεται ο μηχανικός, νομικός και πρώην βουλευτής Σωτήρης Κούβελας με ποσοστό 52,13% έναντι 47,87% που συγκέντρωσε ο Θ. Μανάβης.
Στην σύντομη θητεία Κούβελα (παραιτήθηκε στις 5 Μαΐου 1989 για να λάβει μέρος στις βουλευτικές), ιδρύεται η TV100 και γίνεται προσπάθεια επίλυσης του κυκλοφοριακού με την εκπόνηση μελετών για την κατασκευή Μετρό (η περίφημη… «τρύπα Κούβελα» κάτω από την Εγνατία στο ύψος της ΔΕΘ) και μελέτη υπόγειου αυτοκινητόδρομου και πάρκινγκ.
Μετά την παραίτηση Κούβελα και μέχρι τις επόμενες εκλογές δήμαρχος Θεσσαλονίκης αναλαμβάνει ο έως τότε πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου, Κωνσταντίνος Κοσμόπουλος.
1990-1998: Κων. Κοσμόπουλος
Ο Κωνσταντίνος Κοσμόπουλος εκλέγεται πρώτη φορά δήμαρχος Θεσσαλονίκης στις 21 Οκτωβρίου 1990. Επανεκλέγεται πανηγυρικά και στις εκλογές του 1994, ενώ παραιτείται του αξιώματός του στις 19 Μαρτίου 1998 όταν και αναλαμβάνει για λίγους μήνες καθήκοντα δημάρχου ο Δημήτριος Δημητριάδης.
Στα εννέα χρόνια θητείας του Κοσμόπουλου καταγράφεται η ανάληψη του τίτλου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης του 1997, γίνονται έργα αναμόρφωσης του Βασιλικού Θεάτρου, της Μονής Λαζαριστών του θεάτρου Μακεδονικών Σπουδών, κινηματοθέατρο «Ολύμπιον» και «Άνετον», κατασκευάζεται το «Νταμάρι» και το θέατρο «Κήπου», γίνεται αναπαλαίωση ιστορικών κτηρίων, γίνεται ανάπλαση αιθουσών στις αποθήκες του λιμανιού, αναδεικνύονται τα τείχη της πόλης και δημιουργείται σταθμός μεταφόρτωσης απορριμμάτων.
Η εποχή Παπαγεωργόπουλου
και η υπόθεση υπεξαίρεσης
Τα επόμενα χρόνια και για τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις (από 1 Ιανουαρίου 1999 ως και 31 Δεκεμβρίου 2010), δήμαρχος Θεσσαλονίκης εκλέγεται ο βαλκανιονίκης, οδοντίατρος και πρώην υφυπουργός πολιτισμού, Βασίλης Παπαγεωργόπουλος.
Ο μακροβιότερος δήμαρχος Θεσσαλονίκης καταδικάστηκε τον Φεβρουάριο του 2013 από το τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων σε ισόβια κάθειρξη για την υπόθεση υπεξαίρεσης 17,9 εκατ. ευρώ από τα ταμεία του δήμου.
Το 2014 το πενταμελές Εφετείο Κακουργημάτων μείωσε την ποινή κάθειρξης σε 12 χρόνια και τον Ιούλιο του 2015 ο Παπαγεωργόπουλος αφέθηκε ελεύθερος με βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών, λόγω προβλημάτων υγείας, βάσει του νόμου Παρασκευόπουλου. Αργότερα, τον Απρίλιο του 2019, καταδικάστηκε αμετάκλητα σε φυλάκιση τριών ετών για το αδίκημα της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες.
Κατά την διάρκεια της θητείας του αναπλάθεται και διαμορφώνεται η νέα παραλία, ολοκληρώνεται η ανάπλαση της πλατείας δικαστηρίων και ξεκινά η κατασκευή και ολοκλήρωση του νέου δημαρχιακού μεγάρου της πόλης. Ανανεώνεται ο θεσμός των Δημητρίων, ιδρύονται ακαδημίες ποδοσφαίρου, ΚΑΠΗ και καθιερώνεται η «Γιορτή Αγγέλων».
Μπουτάρης, ο δήμαρχος
που έφερε τουρίστες
Ο δήμαρχος με τα τατουάζ και τα σκουλαρίκια, ο οινοποιός Γιάννης Μπουτάρης βγάζει την Θεσσαλονίκη από τον συντηρητισμό και την εσωστρέφεια και αλλάζει τον αέρα της πόλης.
Κερδίζει οριακά την εκλογική αναμέτρηση της δεύτερης Κυριακής, τον Μάιο του 2010, με μόλις 329 ψήφους διαφορά από τον Κώστα Γκιουλέκα και επανεκλέγεται πανηγυρικά το 2014 με ποσοστό 58,11% έναντι του Σταύρου Καλαφάτη, που συγκέντρωσε 41,89%.
Η διοίκηση Μπουτάρη κατάφερε να αναδείξει τη Θεσσαλονίκη σε τόπο προορισμού, επενδύοντας σε αφίξεις τουριστών από Τουρκία και Ισραήλ. Καθιέρωσε το Gay Pride στην πόλη και ξεκίνησε όλες τις διαδικασίες για να ανεγερθεί το Μουσείο Ολοκαυτώματος που θα αποτελέσει το νέο τοπόσημο στη Θεσσαλονίκη.
Στην εννιάχρονη θητεία της, η διοίκηση Μπουτάρη έκανε έργα οδοποιίας, αναπλάσεις πλατειών, πολλές σημαντικές πεζοδρομήσεις (όπως στην Αγίας Σοφίας), άνοιξε την πόλη προς την παραλία και ταυτόχρονα κατάφερε να συμμαζέψει τα οικονομικά του δήμου και να εγκαθιδρύσει σύστημα διαφάνειας.
Από το φύλλο της THESSNEWS #159 (24/05/2019-26/05/2019)
