Αν μου ζητούσαν να βάλω έναν τίτλο στο μεγάλο διακύβευμα των επερχόμενων αυτοδιοικητικών εκλογών, αυτό θα ήταν «Η μάχη για τον πολιτισμό της καθημερινότητας». Την ώρα που όσοι συμμετέχουμε στην προεκλογική διαδικασία μιλάμε διαρκώς -και καλά κάνουμε- για ιδέες, προτάσεις και λύσεις που αφορούν προβλήματα και προοπτικές για την επόμενη ημέρα της Θεσσαλονίκης, η πραγματικότητα είναι πως τίποτα δε μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς προηγουμένως να έχουμε διαμορφώσει ένα βασικό πλαίσιο κοινωνικής συνοχής και να έχουμε εξασφαλίσει ένα μίνιμουμ έστω, κοινωνικής συναίνεσης και διάθεσης συμμετοχής.
Η μάχη για τον πολιτισμό της καθημερινότητας δεν είναι μια απλή διαδικασία, δεν κερδίζεται με μια απόφαση δημοτικού συμβουλίου και σίγουρα δεν αποτελεί επικοινωνιακό τέχνασμα. Αντιθέτως, είναι δύσκολη, απαιτεί επιμονή, συνεργασία και πεισματική αποφασιστικότητα. Και βέβαια, είναι η μητέρα όλων των μαχών για την Τοπική Αυτοδιοίκηση καθώς είναι η βάση της σχέσης του πολίτη με την πόλη. Πρόκειται για μια σχέση αμοιβαιότητας και εμπιστοσύνης που τελικά, διαμορφώνει και βελτιώνει και τους δυο. Γιατί η πόλη που σέβεται και φροντίζει τον δημότη, κάνει και τον ίδιο να την σέβεται ανάλογα.
Τί όμως εννοούμε μιλώντας για τον πολιτισμό της καθημερινότητας και γιατί χρειάζεται να τον ορίσουμε; Γιατί θεωρείται αυτονόητο να μιλάμε για τέχνες, για γράμματα, για μουσική, ποίηση και αρχιτεκτονική και να ξέρουμε ότι όλα αυτά σημαίνουν πολιτισμό, ενώ όταν μιλάμε για πεταμένες γόπες στο δρόμο, για τσαλακωμένα χαρτιά που πετιούνται από το παράθυρο του αυτοκινήτου, για μουτζούρες πάνω σε αγάλματα, για βανδαλισμένους δημόσιους χώρους τότε, ξεχνάμε την έννοιά του;
Ο πολιτισμός της καθημερινότητας εκφράζεται από το ήθος του πολίτη, από την κουλτούρα του, τον σεβασμό του για το περιβάλλον, την παιδεία του, τις αρχές και αξίες του, την ποιότητα των σχέσεών του με τους άλλους ανθρώπους, την αντίληψή του για την αναπηρία, τη βία, τη διαφορετική άποψη..
Από την άλλη πλευρά, ο πολιτισμός σε ένα Δήμο αρχίζει από τις αυτονόητες μικρές υποδομές και τους κανόνες που διευκολύνουν την καθημερινότητα του πολίτη, τη δημιουργία συνθηκών ασφάλειας για τη ζωή του, τον σεβασμό στις ανάγκες του. Κι επειδή όλα αυτά ακούγονται θεωρητικά και γενικόλογα, τρεις είναι οι άξονες πάνω στους οποίους εάν βαδίσει η οποιαδήποτε δημοτική αρχή είναι δυνατό να δημιουργήσει για εκείνην και τους πολίτες της, τον πολιτισμό της καθημερινότητας, ξεκινώντας από το μεγάλο ζήτημα της λειτουργίας της πόλης ώστε η ζωή σε αυτήν να είναι όμορφη, χαρούμενη και ανθρώπινη. Κυρίαρχο ρόλο παίζει εδώ το θέμα της καθαριότητας, με μία ολιστική προσέγγιση που θα περιλαμβάνει την αποκομιδή και διαχείριση απορριμμάτων , το πλύσιμο των πεζοδρομίων, το καθάρισμα των δρόμων μέσα από ένα επιχειρησιακό σχέδιο που θα περιλαμβάνει ταυτόχρονα τη διαχείριση του πρασίνου και του φωτισμού. Πρόκειται για μεγάλο στοίχημα, δύσκολο μεν, εφικτό δε που θα αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητες της τεχνολογίας, θα εισαγάγει σύστημα κινήτρων και αντικινήτρων, θα επενδύσει σε νέες μεθόδους, θα εναρμονιστεί με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας.
Δεύτερος άξονας, η ασφάλεια των δημοτών. Όσο προφανές κι αν είναι ότι ο πολίτης πρέπει να ζει στο σπίτι του και να κυκλοφορεί στην πόλη του και να νιώθει ασφαλής, δυστυχώς δεν είναι. Και όταν μιλάμε για ασφάλεια οφείλουμε να συμπεριλάβουμε και την ασφάλεια της δημόσιας περιουσίας, τα κτίρια, τα πάρκα της πόλης. Είναι απολύτως αναγκαίο παρότι το θέμα της ασφάλειας αφορά πρωτίστως το κράτος, οι δήμοι να συνδράμουν καθοριστικά ώστε τελικά οι πολίτες να κερδίσουν αυτό που αξίζουν. Απαιτείται συντονισμός, συμμετοχή όλων των φορέων της πόλης και ανάληψη συγκεκριμένων ευθυνών. Θέλει και κόπο, θέλει και τρόπο. Αλλά γίνεται και πρέπει να γίνει.
Και τρίτος άξονας το «δες το αλλιώς». Διάφορες πόλεις του εξωτερικού «την είδαν αλλιώς» Εδώ γιατί όχι; Γιατί να μην μπορούμε να αντιληφθούμε ότι ο δημόσιος χώρος είναι μέρος που πρέπει να απολαμβάνει κάθε πολίτης, ότι η πόλη μας είναι ζωντανό κομμάτι της ζωής μας και ότι το αστικό περιβάλλον είναι δική μας ευθύνη; Πρέπει να προσεγγίσουμε όλοι μας, την έννοια του δημόσιου χώρου από την αρχή. Να σταματήσουμε με τα στερεότυπα και να υιοθετήσουμε σύγχρονες πρακτικές με μικρές παρεμβάσεις σε γειτονιές ώστε να αναβαθμιστεί η ζωή των Θεσσαλονικέων. Να γίνει η πόλη μας, πόλη να ζεις, να περπατάς, να αθλείσαι, να αναπνέεις..
Με αυτές τις προϋποθέσεις, είναι δυνατό να ανέβουμε σκαλοπάτι και να αρχίζουμε να βιώνουμε την Τέχνη της καθημερινότητας. Άλλωστε πολλοί υποστηρίζουν ότι η ζωή, είναι Τέχνη. Κι αν δεν είμαστε καλλιτεχνικοί δημιουργοί, μπορούμε να είμαστε πολιτισμένοι δημότες.
