«Ο ρόλος της κυκλικής οικονομίας είναι όρος περιβαλλοντικής και οικονομικής βιωσιμότητας για την Ελλάδα, την ΕΕ και τον πλανήτη μας». Αυτό επισημαίνει στη συνέντευξή του ο Πρόεδρος του ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας, κ. Μιχάλης Γεράνης, σημειώνοντας πως για να λειτουργήσει μια κυκλική οικονομία, εκτός των άλλων απαιτούνται και κίνητρα/αντικίνητρα, καθώς και ενημέρωση/ευαισθητοποίηση για αλλαγή του μοντέλου διαχείρισης από τους χρήστες, δηλαδή τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
-Ποιο είναι το επόμενο βήμα στη διαχείριση των αποβλήτων; Έως πότε θα ‘θάβουμε’ τα σκουπίδια μας;
Το επόμενο βήμα στη διαχείριση των αποβλήτων έχει καθορισθεί σε ευρωπαϊκό (Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία, Μάρτιος 2020) και εθνικό επίπεδο (Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την Κυκλική Οικονομία Π.Υ.Σ, Μάιος 2022) και περιλαμβάνει τους παρακάτω σημαντικούς άξονες:
1) Πρόληψη, όπως μείωση της σπατάλης τροφίμων με στόχο 30% για το 2030
2) Επαναχρησιμοποίηση και Ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή όλων των υλικών, όπως ενδεικτικά συσκευασίες, υφάσματα, ηλεκτρικές/ηλεκτρονικές συσκευές κλπ, με στόχο 65% το 2035.
3) Ανάκτηση υλικών και ενέργειας, με στόχο την τελική μείωση της ταφής στο 10% το 2030.
Στην ΠΚΜ είναι δρομολογημένες οι υποδομές από τον ΦΟΔΣΑ ΚΜ και αρκετούς Δήμους για τα ανωτέρω, όπως
1) Μονάδα Ανάκτησης και Ανακύκλωσης Π.Ε Σερρών ( σε λειτουργία)
2) Μονάδα Ανάκτησης και Ανακύκλωσης Ανατολικού και Δυτικού Τομέα ( ώριμο έργο – δημοπρατημένο)
3) Μονάδες μεταβατικής κομποστοποίησης βιοαποβλήτων (τρόφιμων/κήπων) από Διαλογή στην Πηγή ( συμβασιοποιημένο εν εξελίξει κατασκευή τους)
4) Εξοπλισμό Ανακύκλωσης βιοαποβλήτων ( καφέ κάδοι / απορριμματοφόρα/ κλαδοτεμαχιστές) παρέδωσε ο ΦΟΔΣΑ ΚΜ σε 38 Δήμους ΠΚΜ
5) Γωνιές Ανακύκλωσης και Πράσινα Σημεία (ώριμα για μερικούς Δήμους με πρωτοβουλία τους)
Με τη σταδιακή λειτουργία των ανωτέρω έργων έως το 2025, θα επιτύχουμε μια μεγάλη αλλαγή από ταφή κοντά στο 90% , θα τη μειώσουμε σε πρώτη φάση κάτω από 50%!
-Η κυκλική οικονομία αποτελεί μείζον πεδίο δράσης όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο, αλλά και σε πανευρωπαϊκό. Τι αλλαγές φέρνει στη διαχείριση των απορριμμάτων;
Για να λειτουργήσει μια κυκλική οικονομία , εκτός από τις ανωτέρω υποδομές του ΦΟΔΣΑ ΚΜ και των Δήμων απαιτούνται κίνητρα/αντικίνητρα και ενημέρωση/ευαισθητοποίηση για αλλαγή του μοντέλου διαχείρισης από τους χρήστες ( πολίτες/επιχειρήσεις).
Ειδικότερα απαιτείται:
1) Εφαρμογή συστημάτων χρέωσης από τους Δήμους προς τους χρήστες, ΠΛΗΡΩΝΩ όσο ΠΕΤΑΩ, δηλαδή αναλογικά με τις ποσότητες που παράγουν απόβλητα και όχι με βάση τα M2 του κτιρίου που χρησιμοποιούν, ως ισχύει σήμερα μέσω του λογαριασμού ρεύματος
2) Εφαρμογή εκπαιδευτικών βιωματικών προγραμμάτων ανακύκλωσης εντός των σχολικών μονάδων, όπως αυτά που υλοποιούνται από μερικούς Δήμους της ΠΚΜ με τη στήριξη και του ΦΟΔΣΑ ΚΜ
3) Δημιουργία ειδικών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ για ΜΜΕ, επιχειρήσεις, ώστε να χρηματοδοτήσουν έρευνα/ανάπτυξη, εξοπλισμό για κυκλικές δράσεις διαχείρισης των αποβλήτων τους.
-Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της κυκλικής οικονομίας στη σύγχρονη εποχή και πόσο την έχουμε «αγκαλιάσει»;
Ο ρόλος της κυκλικής οικονομίας είναι όρος περιβαλλοντικής και οικονομικής βιωσιμότητας για την Ελλάδα, την ΕΕ και τον πλανήτη μας. Γιατί εξαντλούμε τον Σεπτέμβριο κάθε έτους τα ετήσια αποθέματα της Γης σε α’ ύλες, με αποτέλεσμα η υπερεξάντλησή τους τα επόμενα έτη να οδηγήσει σε οικονομική ζημιά, πέραν της περιβαλλοντικής, καθώς μετά τη χρήση τους τα θάβουμε (στην Ελλάδα κατά 80% κατά μ.ό.).
Στη συνείδηση των πολιτών υπάρχει ως μια προτεραιότητα, αλλά δεν έχουν ενημέρωση/κίνητρα για να ακολουθήσουν το καλό κυκλικό παράδειγμα στην καθημερινότητά τους, όπως πχ να χρησιμοποιούν κύπελλα καφέ πολλαπλών χρήσεων κοκ.
Με γνώμονα και το νέο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ), ποιοι είναι οι στόχοι σε περιφερειακό επίπεδο τα επόμενα χρόνια και πόσο εύκολο είναι να επιτευχθούν;
Οι στόχοι του νέου ΠΕΣΔΑ ΚΜ για το 2025 είναι 60% επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση και για το 2030 10% μόνο ταφή.
Είναι φιλόδοξοι, αλλά έχουμε, όπως προανέφερα, δρομολογήσει (ωριμότητα, χρηματοδοτήσεις) τις αναγκαίες υποδομές ως ΦΟΔΣΑ ΚΜ και κάποιοι Δήμοι , ώστε να τους πετύχουμε έστω και με κάποια καθυστέρηση.
-Ο καφέ κάδος είναι το νέο σύστημα που έρχεται να προστεθεί στην καθημερινότητα των πολιτών. Σε τι στάδιο βρίσκεται η υλοποίησή του;
Ο ΦΟΔΣΑ ΚΜ ανέλαβε κεντρικά για τους 38 Δήμους της ΠΚΜ να εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση κατά 100% από το ΕΣΠΑ/ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας όλου του αναγκαίου εξοπλισμού (καφέ κάδοι / απορριμματοφόρα κλπ).
Επίσης παρέχει συνεχή τεχνική στήριξη – συμβουλευτική για το πώς θα αναπτυχθεί επιτυχώς στο ξεκίνημα το δίκτυο των νέων καφέ κάδων και έχει υπό κατασκευή και τις μονάδες μεταβατικής κομποστοποίησης.
Με το ανωτέρω πλαίσιο αναμένεται σταδιακά ως το 2025 να επιτύχουμε 40% διαλογή στην πηγή των βιοαποβλήτων και κομποστοποίησή τους!
-Σας έχουμε ακούσει να δηλώνετε ότι «αν δεν αλλάξουμε εμείς, δεν θα αλλάξει τίποτα». Πόσο έχει αλλάξει η συμπεριφορά του πολίτη σε σχέση με την ανακύκλωση;
Ο πολίτης, όταν του δίνουμε τα κατάλληλα εργαλεία και τη σωστή ενημέρωση, ανταποκρίνεται στο 100%. Είμαστε στο σημείο που μπορούμε να δώσουμε τα εργαλεία και έχουμε ξεκινήσει ήδη και τις καμπάνιες ενημέρωσης και να σας θυμίσω ότι ευαισθητοποιημένος πολίτης είναι ο ενημερωμένος πολίτης.
-Από την πλευρά τους οι δήμοι πώς ανταποκρίνονται στο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων;
Οι ΟΤΑ α’ βαθμού, δηλαδή οι Δήμοι, είναι αυτοί που αναλαμβάνουν τον απαιτητικό ρόλο της εφαρμογής των νόμων και των διατάξεων που σχετίζονται με την ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, γεγονός που αποτυπώνεται στο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) 2020-2030 (ΦΕΚ 185/Α/29.8.2020) και στον νέο νόμο για την ανακύκλωση 4819/2021 (ΦΕΚ 129/Α/23.6.2021). Μέσω των Τοπικών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων, οι Δήμοι καλούνται να συνεισφέρουν στα μέτρα πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων, στην προώθηση της επαναχρησιμοποίησης, στην ενίσχυση των ποσοστών ανακύκλωσης, στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση πολιτών, στη γρήγορη ανάπτυξη δικτύων συλλογής βιοαποβλήτων και ανακυκλώσιμων υλικών και να συμμετέχουν στα υφιστάμενα, αλλά και στα νέα διακριτά ρεύματα αποβλήτων.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι προνομιακό πεδίο υλοποίησης δράσεων κυκλικής οικονομίας, είναι ο κρίκος που συνδέει την καθημερινότητα των πολιτών με τις εφαρμοσμένες πολιτικές.
Στην Κεντρική Μακεδονία έχουμε καταφέρει οι 38 Δήμοι να έχουν αγαστή συνεργασία με το ΦΟΔΣΑ ΚΜ και υλοποιούμε πιστά τον ΠΕΣΔΑ, γιατί, όπως έχουμε πει πολλές φορές, το σκουπίδι δεν έχει χρώμα.
