Το «Όλυμπος Νάουσα» υπήρξε ένα από τα καλύτερα εστιατόρια της Θεσσαλονίκης, σήμα κατατεθέν στην γαστρονομία της πόλης, ένας θρύλος της κοσμικής ζωής που η φήμη του έφτασε έξω από τα σύνορα της Ελλάδας.
Ξεκίνησε την λειτουργία του το 1927 σε ένα από τα ελάχιστα πλέον σωζόμενα διατηρητέα της παραλίας, σην Λεωφόρο Νίκης 5, φιλοξένησε την αφρόκρεμα της πολιτικοκοινωνικής ζωής Ελλάδας και Ευρώπης και κατέβασε τα ρολά του για πάντα το 1994.
Σήμερα είναι σε εξέλιξη εργασίες ανοικοδόμησης για την ανέγερση Boutique Hotel που αναμένεται να ολοκληρωθούν ως το τέλος της χρονιάς. Η διατηρητέα πρόσοψη του κτηρίου θα παραμείνει ενώ όλο το υπόλοιπο κτήριο έχει κατεδαφιστεί.
Το ακίνητο ανήκει από το 2017 στο κοινό σχήμα Grivalia Properties ΑΕΕΑΠ και «Μακεδονικά Ξενοδοχεία» του ομίλου Τορνιβούκα με την επωνυμία «ΟΛ.ΝΑ. ΑΞΤΕ» μετά από διαγωνισμό που προκηρύχθηκε από την τράπεζα Eurobank Ergasias και αφορούσε διαγωνισμό με συνολικό ποσό αγοράς 5,46 εκατ. ευρώ. Η οικοδομική άδεια για την ανέγερση νέου κτηρίου υπέργειας δόμησης 2.946 τ.μ σε οικόπεδο 620 τ.μ., προϋποθέτει την διατήρηση της πρόσοψης του κτηρίου και την λειτουργία του ως εστιατόριο για το ισόγειο και τον πρώτο όροφο ενώ οι υπόλοιποι όροφοι για πολυτελείς κατοικίες και επαγγελματικούς χώρους. Για τις εργασίες ανάπλασης του κτηρίου θα απαιτηθεί επιπλέον κεφάλαιο περίπου 6 εκατ. ευρώ.
Έργο τέχνης
Το κτήριο είναι χαρακτηρισμένο από το ΥΠΕΧΩΔΕ και από το ΥΠΠΟ ως «έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο» (ΦΕΚ. Αρ.φ.564/1993) με την επισήμανση «να διατηρηθεί η λειτουργία του εστιατορίου στο ισόγειο του κτηρίου διότι συγκέντρωσε πλήθος προσωπικοτήτων από τον χώρο της πολιτικής, του πνεύματος και της τέχνης και για αυτό είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο με την κοινωνική ζωή της Θεσσαλονίκης».
Πρόκειται για μοναδικό δείγμα εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής με στοιχεία νεοκλασικισμού, αντιπροσωπευτικό παράδειγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της πόλης.
«Ηνωμένα Ζυθοποιία»
Για το κτήριο υπήρχαν αρχικά δύο οικοδομικές άδειες, η μία του 1923 στο όνομα των Σταϊκούδη-Λεών σε σχέδια του Μαξ Ρούμπενς για διώροφη αστική κατοικία και η δεύτερη του 1925 στο όνομα Λεών Γιουδά σε σχέδια του Ζακ Μοσέ για Μέγαρο πολλαπλών χρήσεων. Τελικά το κτήριο κατασκευάστηκε την περίοδο 1924-1926 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Μοσέ (στη θέση του από το 1902 βρισκόταν το «θέατρο ποικιλιών Ολύμπια») για να στεγάσει στους δύο ορόφους 275 τ.μ. έκαστος, τα γραφεία των «Ηνωμένων Ζυθοποιείων» και στο ισόγειό του 300 τ.μ. δύο ξεχωριστές αίθουσες «Όλυμπος» και «Νάουσα». Το ισόγειο χρησιμοποιείται τότε ως μουσείο ζυθοποιίας και «δοκιμαστήριο» μπύρας.
Τα «Ηνωμένα Ζυθοποιία Όλυμπος-Νάουσα Α.Ε.» (Societe Anonymedes Brasseries Reunies Olympos- Naoussa) προέκυψαν το 1920 από την συγχώνευση των εταιρειών «Ζυθοποιία Νάουσα Γεωργιάδης και Σια» και της εβραϊκών συμφερόντων «Ζυθοποιείον Όλυμπος Α.Ε» των Αλλατίνη, Μισραχή και Φερνάντεζ».
Το 1928 η ανταγωνιστική τότε εταιρεία «Κάρολος Φιξ Α.Ε» των αδελφών Ιωάννη και Αντωνίου Φιξ, εξαγοράζει την εταιρεία «Ηνωμένα Ζυθοποιία Όλυμπος-Νάουσα Α.Ε» με κόστος περίπου 45.000 αγγλικές λίρες και με την συγχώνευση των δύο εταιρειών «δι’ απορροφήσεως» η «Κάρολος Φιξ Α.Ε» αποκτά και πάλι το μονοπώλιο της ελληνικής αγοράς ζύθου.
Σήμα κατατεθέν της Θεσσαλονίκης
Το 1926, τέσσερις συνέταιροι, οι Θωμάς Τσελίδης, Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης, Αντώνης Γεωργακόπουλος και Αριστοτέλης Σφήκας εγκαινιάζουν το εστιατόριο με την επωνυμία «Όλυμπος Νάουσα» διατηρώντας την διπλή ονομασία του ζυθοπωλείου.
Παραδίπλα στον αριθμό 11 της Λεωφόρου Νίκης (Βασιλέως Κωνσταντίνου τότε) ήδη λειτουργεί το πασίγνωστο τότε «Μεντιτερανέ» που διαφημίζεται ως «το πολυτελέστερον ξενοδοχείον της Βαλκανικής διαθέτον εστιατόριον και ζαχαροπλαστείον πλήρους ικανοποιήσεως».
Καμπαρέ και μιουζικ χωλ
Στο βιβλίο του Άρι Γεωργίου, «ΟΛΥΜΠΟΣ ΝΑΟΥΣΑ», 21 Ιουνίου 1994, εκδόσεις Άγρα, 2003 διαβάζουμε στο κείμενο της Βάνας Χαραλαμπίδου: «Σε άλλη καταχώρηση της Εφημερίδας των Βαλκανίων στις 4 Ιουλίου 1942, όταν η προκυμαία με τα ξενοδοχεία, τα καφενεία και τις αίθουσες ψυχαγωγίας εξελίσσεται σε πόλο έλξης για την διασκέδαση των Θεσσαλονικέων, φαίνεται πως το επιταγμένο από τους Γερμανούς ‘Όλυμπος Νάουσα’ ή τουλάχιστον μια αίθουσά του, συνδέεται πλέον με την ‘κοσμική’ ζωή της πόλης αφού έχει μετατραπεί σε ‘βαριετέ’ δυτικής επίδρασης με πρόγραμμα που κάθε τόσο ανανεώνεται, ‘χορευτικά και τραγουδιστικά νούμερα’, σατυρικές παρλάτες, διεθνείς τραγουδιστικές επιτυχίες και κάθε είδους ατραξιόν.
Εκτός από την ορχήστρα τζαζ Κανελλίδη-Ζαχαρόπουλου, εμφανίζονται ‘νέαι εκπλήξεις’, προερχόμενες μάλλον από απομεινάρια ευρωπαϊκών θιάσων, όπως το χαριτωμένο ζεύγος Ιλόνα-Μήκη σ’ ένα ποτ πουρί του Πετερ Κρόιντερ, η ‘αραπίνα μας σ’ ένα αραβικό χορό’, το ‘ντούο Νότα-Γκρέτα’, η ‘δις Λολίτα Βερνόν’ αλλά και η ‘δεσποινίς Μαίρη Σοΐδου σε νέες διάφορες εμφανίσεις της’, η ‘μικρή μας Νινή Ζαχά’, ο ‘κ. Αθανασιάδης σε νέα σουξέ του’»!
ΤΟ ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟ
Με αέρα Ευρώπης
Το εστιατόριο γίνεται ορόσημο γαστριμαργίας για την πόλη. Η εξαιρετική για την εποχή αισθητική του προσελκύει των βλέμμα όλων των περαστικών. Η αρχοντική του ατμόσφαιρα στο εσωτερικό του έφερνε αέρα ευρωπαϊκό, με ψηλοτάβανες αίθουσες, ευρωπαϊκές ταπετσαρίες, γύψινα διακοσμητικά, κομψά φωτιστικά, ψάθινες βιενέζικες καρέκλες, συλλογή αντιγράφων έργων ελληνικής ζωγραφικής του 19ου αιώνα, δύο μεγάλες αμερικάνικες σόμπες, λινά τραπεζομάντηλα, σερβίτσια με το μονόγραμμα του εστιατορίου (ειδική παραγγελία το 1951 από την Βαυαρία) και ασημένια μαχαιροπήρουνα και σκεύη.
Οι σερβιτόροι και το μενού
Το μενού βασιζόταν στην παραδοσιακή ελληνική κουζίνα, στην κουζίνα της ανατολής αλλά και στην γαλλική. Οι σερβιτόροι φορούσαν πάντα μαύρο παντελόνι, γιλέκο, άσπρο σακάκι και παπιγιόν. «Τον μυστακοφόρο μπάρμπα-Θωμά Τσελίδη τον θυμούνται ακόμα οι πιο παλιοί Θεσσαλονικείς και ως σύμβουλο των πελατών του αλλά και ως γνώστη των προτιμήσεων τους στο φαγητό αφού έπρεπε πάντα να περνά απ’ όλα τα τραπέζια για να ρωτήσει τις εντυπώσεις τους από τις γευστικές απολύσεις που φρόντιζε να τους σερβίρει πάντα σε εξαιρετικά προσιτές τιμές. Κοντά του ο διευθυντής-μαίτρ, Πέτρος Τσούρης, με την αφοπλιστική του ευγένεια και λουλούδι στο πέτο, υπήρξε κεντρικό πρόσωπο στο μαγαζί για πολλά χρόνια».
Στο «Όλυμπος Νάουσα» έπρεπε να κλείσεις τραπέζι, ειδικά τα Σαββατοκύριακα. Εκεί δίνονταν και τα επίσημα γεύματα και δείπνα. Οι σπεσιαλιτέ του ήταν το περίφημο χουνκιαρ μπεϊγεντί (κοκκινιστό μοσχάρι με πουρέ μελιτζάνας), η μπουγιαμπέσα (ψαρόσουπα με όστρακα), το μυδοπίλαφο ή ρύζι με θαλασσινά, η ρεβιθάδα, ο μουσακάς, γαλλικά τυριά, σνίτσελ, αλλά και πουτίγκες, στρούντελ και νουγκατίνες.
Από το εστιατόριο πέρασαν όλες οι μεγάλες προσωπικότητες της εποχής όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Τσαλδάρης, ο Φλέμιγκ, ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, ο Ηλίας Ηλιού, ο Ευάγγελος Αβέρωφ, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Ζισκάρ ντ’ Εσταίν, ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο Τίτο και όλα τα μέλη της βασιλικής οικογένειας.
Βραβεία
Το 1961 φιγουράριζε το δίπλωμα στον τοίχο από την διεθνή γαστριμαργική εταιρεία «Dreicers De Luxe Dining League». Η «Daily Telegraph» σε δημοσίευμά της στις 6.1.1968 ανέφερε στον τίτλο: «Το καλύτερο φαγητό της Ελλάδος».
«Η Θεσσαλονίκη που είναι μοντέρνα και εκ πρώτης όψεως φαίνεται να μην παρουσιάζει ενδιαφέρον, είναι στην πραγματικότητα το αντίθετο. Εδώ βρίσκεται το καλύτερο φαγητό της Ελλάδος. Δοκιμάστε το εστιατόριο ‘Όλυμπος Νάουσα’ στην παραλία, καφενεία με ατμόσφαιρα και καλά ξενοδοχεία…» σημείωνε η αγγλική εφημερίδα.
«Νεκρό κεφάλαιο»
Ο Ναουσαίος Χατζηδημουλάς αγοράζει το κτήριο το 1958 και το 1967 περνάει στα χέρια του εφοπλιστή Ιωάννη Καρρά. Το 1985 το αγοράζει η Τράπεζα Κρήτης και από το 1992 ως το 1994 η διαχείριση περνά στα χέρια των εργαζομένων. Τον Φεβρουάριο του 1993 η Τράπεζα Κρήτης ανακοινώνει πρόσκληση ενδιαφέροντος για την πώλησή του ή την εκμίσθωση διότι κρίθηκε «νεκρό επενδυτικό κεφάλαιο». Μάταια προσπάθησαν να κρατήσουν οι εργαζόμενοι την παράδοση τόσων χρόνων. Τον Ιούνιο του 1994 το «Όλυμπος Νάουσα» έκλεισε οριστικά και άφησε άνεργους περισσότερους από 20 εργαζόμενους από τους 70 συνολικά που ήταν την καλή εποχή…
Οι αναμνήσεις των Θεσσαλονικέων είναι ακόμα νωπές από το θρυλικό «Όλυμπος Νάουσα» που η ιστορία του κουβαλά και όλη την ιστορία των τελευταίων 70 χρόνων της πόλης.
- Με πληροφορίες από το βιβλίο του Άρι Γεωργίου, ΟΛΥΜΠΟΣ ΝΑΟΥΣΑ, 21 Ιουνίου 1994, εκδόσεις Άγρα, 2003. Φωτογραφίες: Άρις Γεωργίου, Θεοδώρα Καρακιουλάχ, αρχείο εφημερίδων
Από το φύλλο της THESSNEWS #143 (02/02/2019-03/02/2019)
