Ενοικιάζεται το Μανδαλίδειο Μέγαρο στη Λεωφόρο Νίκης 39 με Βογατσικού. Το εξαώροφο κτήριο με τις σκαλωσιές στην παραλία της Θεσσαλονίκης, δωρεά των αδερφών Ιωάννη και Βάγιας Μανδαλίδη στην Οδοντιατρική Σχολή του ΑΠΘ, τα τελευταία 30 χρόνια παρέμενε ανεκμετάλλευτο, με ομάδες ατόμων να το καταλαμβάνουν κατά καιρούς και να γίνεται άτυπος χώρος συγκέντρωσης προσφύγων. Το 2016 έγινε επιχείρηση εκκένωσης στο κτήριο, το οποίο τελούσε υπό κατάληψη από το 2004 (προηγήθηκε και το 1985).
Το 2017, έπειτα από συνεδρίαση του ΑΠΘ, αποφασίστηκε η εμπορική εκμετάλλευση του ακινήτου με τη μέθοδο της μακροχρόνιας μίσθωσης έναντι ανακατασκευής για την πλήρη αποκατάσταση και εκσυγχρονισμό του κτηρίου με την αποκλειστική ευθύνη, φροντίδα και δαπάνη του μισθωτή. Με τα έσοδα της εν λόγω μίσθωσης, το ΑΠΘ θα καλύψει τις ανάγκες στέγασης εκπαιδευτικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων τμημάτων του που σήμερα στεγάζονται σε ενοικιαζόμενα κτήρια για τα οποία, σύμφωνα με το ΑΠΘ, δαπανώνται υψηλά ποσά.
Μακροχρόνια κατάληψη του κτηρίου
Το κτήριο τελούσε για πολλά χρόνια υπό κατάληψη, με την τελευταία να διαρκεί από το 2004 ως το 2016. Μετά από επιχείρηση της αστυνομίας εκκενώθηκε όλο το κτήριο και πλέον υπάρχει ιδιωτική φύλαξη. Φαίνεται ότι τον τελευταίο χρόνο στο κτήριο διέμεναν και οικογένειες προσφύγων, αλλά γινόταν και εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας. Κάποια από τα δωμάτια δέχθηκαν επεμβάσεις, διαμορφώθηκαν κατάλληλα για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των «ενοίκων» και αρκετοί τοίχοι βάφτηκαν και ζωγραφίστηκαν. Παρά τη μακροχρόνια κατάληψη, το κτήριο εσωτερικά βρίσκεται σε πάρα πολύ καλή κατάσταση.
Η διαθήκη
Ο οδοντίατρος Ιωάννης Μανδαλίδης μετά τον θάνατό του το 1942, με διαθήκη, διέθεσε το ½ εξ αδιαιρέτου της οικοδομής μαζί με τα οδοντιατρικά εργαλεία του ιατρείου του στο ΑΠΘ, με σκοπό να χρησιμεύσουν στην ίδρυση Οδοντιατρικής Σχολής ( η οδοντιατρική Σχολή του ΑΠΘ ιδρύθηκε το 1959), όπως επίσης οριζόταν στη διαθήκη ότι αν βρεθούν καταθέσεις του σε χρήματα ή χρεόγραφα σε τράπεζες του εσωτερικού ή του εξωτερικού, να περιέλθουν στη σχολή. Αντίστοιχα και η αδερφή του, Βάγια Μανδαλίδου, μετά τον θάνατό της στις 23 Αυγούστου 1973, παραχώρησε το υπόλοιπο της οικοδομής, με σκοπό να χρησιμεύσει το ακίνητο για την ίδρυση και εγκατάσταση Ερευνητικού Παραρτήματος της Οδοντιατρικής Σχολής που θα φέρει το όνομα «Μανδαλίδειο Κέντρο Οδοντιατρικών Ερευνών».
Ακατάλληλο λόγω στατικών προβλημάτων
Το ακίνητο1200τμ χτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’30 σε οικόπεδο 255,10 τμ σε περίοπτη θέση στην παραλία της Θεσσαλονίκης. Αποτελείται από ημιυπόγειο, ανώγειο και 4 ορόφους με 2 διαμερίσματα αντίστοιχα και έναν όροφο σε εσοχή. Λόγω των στατικών προβλημάτων που δημιουργήθηκαν από τον σεισμό του 1978, το κτήριο παρέμεινε άδειο ως το 1985, που ξεκίνησε η πρώτη κατάληψη. Η ακαταλληλότητα της εσωτερικής διαρρύθμισης για λειτουργία Ερευνητικού Κέντρου αλλά και η απόσταση από την Οδοντιατρική Σχολή οδήγησε στην απόφαση να παραχωρηθεί το κτήριο στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας, το οποίο έψαχνε στέγη. Από το 1993 λειτούργησε στο κτήριο η σχολή Δημοσιογραφίας ως το 2003, όταν και εκπονήθηκε η μελέτη για την αντισεισμική καταλληλότητα του κτηρίου, η οποία κατέληξε ότι η ηλικία του, η θέση του αλλά και η έλλειψη συντήρησης προκάλεσαν εκτεταμένα προβλήματα και θα έπρεπε να αποφευχθεί η χρήση του για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
Το κόστος για την αποκατάσταση του κτηρίου, σύμφωνα με την εκτίμηση του ΑΠΘ, ξεπερνά τα 3.000.000 ευρώ.
Να σημειωθεί ότι το 2005 (ΦΕΚ 763/Δ/25-7-2005) χαρακτηρίσθηκαν διατηρητέες οι όψεις του κτηρίου, διότι παρουσιάζουν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Επιπλέον, επειδή το κτήριο βρίσκεται σε περίοπτη θέση και μαζί με τα υπόλοιπα κτίρια της ίδιας σειράς αποτελεί ένα ενιαίο σύνολο της προκυμαίας της Θεσσαλονίκης, προσδίδοντας στην περιοχή έναν ιδιάζοντα χαρακτήρα.
Τα αδέρφια Ιωάννης και Βάγια Μανδαλίδη
Τα αδέρφια Ιωάννης και Βάγια Μανδαλίδη υπήρξαν από τους μεγαλύτερους ευεργέτες του Διδυμοτείχου.
Ο Ιωάννης Μανδαλίδης γεννήθηκε στο Διδυμότειχο το 1887 και η αδερφή του, Βάγια, το 1890. Ήταν και οι δύο πολύ μικροί όταν έχασαν τον πατέρα τους, Πέτρο Μανδαλίδη, σε ατύχημα. Ο Ιωάννης σπούδασε Οδοντιατρική στην Κωνσταντινούπολη και το διάστημα 1907-1916 τα δύο αδέλφια μετοίκησαν στην Αμερική, όπου εργάστηκαν σκληρά, έκαναν μεγάλη περιουσία και το 1917 επέστρεψαν στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη.
Ο Ι. Μανδαλίδης ίδρυσε μια αλευροβιομηχανία και ασχολήθηκε με τις επιχειρήσεις και το χρηματιστήριο. Το 1931 αγόρασε μαζί με την αδερφή του, Βάγια, την εξαώροφη οικοδομή στη Λ. Νίκης 39 (τότε οδός Βασιλέως Κωνσταντίνου). Εκεί διέμειναν τα δύο αδέλφια ως το τέλος της ζωής τους. Ο Ιωάννης Μανδαλίδης είχε ιδιαίτερη αγάπη για την πατρίδα του και φρόντισε να δαπανήσει μέρος της περιουσίας του για την αναδιαμόρφωσή της. Εγκατέστησε στο Διδυμότειχο το πρώτο εργοστάσιο ηλεκτροφωτισμού δημιουργώντας ένα δίκτυο 15χλμ για την ηλεκτροφώτιση όλης της πόλης. Ήταν η πρώτη πόλη του Έβρου που ηλεκτροδοτήθηκε. Για την εγκατάσταση των μηχανημάτων έφερε τεχνίτες από την Ιταλία και το εργοστάσιο άρχισε να λειτουργεί το 1924. Μαζί με τους αλευρόμυλους, τους οποίους κατείχε, και το εργοστάσιο, τα δώρισε στον Δήμο Διδυμοτείχου με σκοπό τα έσοδα της περιουσίας του να διατίθενται για την εκπαίδευση των νέων. Και τα δύο αδέρφια υπήρξαν δραστήρια, φιλόδοξα και χαρισματικά. Δεν παντρεύτηκαν ποτέ και μετά τον θάνατό τους – ο Ι. Μανδαλίδης απεβίωσε 26 Ιουλίου 1942 σε ηλικία 55 ετών και η Βάγια 23 Αυγούστου 1973 – κληροδότησαν την εξαώροφη οικοδομή επί της οδού Λ. Νίκης 39 στην Οδοντιατρική Σχολή του ΑΠΘ με σκοπό την ίδρυσή της.
Τα αδέρφια Ιωάννης και Βάγια Μανδαλίδη
Από το φύλλο της THESSNEWS #141 (19/01/2019-20/01/2019)
