Ήταν Οκτώβριος του 1915 όταν Βρετανοί και Γάλλοι, μαζί με στρατό από τις αποικίες τους Ινδία, Ινδοκίνα και Σενεγάλη, στρατοπεδεύουν στη Θεσσαλονίκη μαζί με Σέρβους, Ιταλούς και Ρώσους συμμάχους.
Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος συμπληρώνει ήδη έναν χρόνο και οι «Κηπουροί της Θεσσαλονίκης», όπως τους ονόμασαν, βρίσκονται στα μετόπισθεν κάνοντας διάφορες χειρωνακτικές δουλειές στην πολυπολιτισμική τότε Θεσσαλονίκη.
Η πόλη πλημμυρίζει με στρατό και ανάμεσα στη στρατιά της Ανατολής βρίσκονται Ινδοί στρατιώτες που κλήθηκαν από τους Βρετανούς κατακτητές τους να πολεμήσουν σε μια χώρα που ίσως ποτέ δεν άκουσαν το όνομά της ή δεν γνώριζαν τίποτα γι’ αυτήν.
Λίγοι όμως γνωρίζουν ότι στη Θεσσαλονίκη βρίσκονται θαμμένοι 520 Ινδοί στρατιωτικοί και βοηθητικοί, μέλη του εκστρατευτικού σώματος των Άγγλων που στρατολογήθηκαν στο Μακεδονικό Μέτωπο.
Το Ινδικό Νεκροταφείο
Το Ινδικό Κοιμητήριο βρίσκεται στη Δυτική Θεσσαλονίκη, τότε η περιοχή ονομαζόταν Χαρμάνκιοϊ, δίπλα στον συνοικισμό του Δενδροποτάμου και στο στρατόπεδο Ζιάκα, περιφραγμένο με χαμηλό πέτρινο τοίχο και με πολλά κυπαρίσσια. Ο χώρος είναι δωρεά της ελληνικής Πολιτείας, «μνήμης χάριν» των νεκρών του συμμαχικού στρατού.
Στο νεκροταφείο βρίσκονται θαμμένοι 384 Ινδουιστές, 107 Μουσουλμάνοι, 26 Σιχ και 1-3 χριστιανοί. Οι 71 ήταν μάχιμοι στρατιώτες, οι 17 χαμηλόβαθμοι αξιωματικοί και οι υπόλοιποι υπηρετούσαν σε βοηθητικές μονάδες. Σύμφωνα με τη θρησκεία τους, οι Ινδουιστές δεν θάβονται αλλά καίγονται και η στάχτη τους τοποθετείται σε τεφροδόχο.
Μέσα σε μια έκταση περίπου 5,5 στρεμμάτων βρίσκονται περίπου 105 μεμονωμένοι τάφοι με μικρές κάθετες μαρμάρινες εγχάρακτες ταφόπετρες, που αναγράφουν το όνομα, το σήμα, τη μονάδα και την ημερομηνία θανάτου αλλά και μία ευχή όπως «Hua gafur, Allah gafur talihi», δηλαδή «Συγχωρεί ο Αλλάχ, στο τέλος συγχωρεί».
Υπάρχει επίσης ένα μνημείο για τους πεσόντες, όπου πάνω σε μαρμάρινο γρανίτη αναγράφονται τα ονόματα 163 στρατιωτών, τα οστά των οποίων δεν βρέθηκαν ή είναι θαμμένα σε ανώνυμους τάφους. Μέσα στο κοιμητήριο ξεχωρίζει η τεφροδόχος, ένα οκτάγωνο κτίσμα ύψους 2,80μ κατασκευασμένο με πελεκητή πέτρα, μέσα στο οποίο εναπόθεσαν τις στάχτες των πεσόντων, ενώ σε μαρμάρινη πλάκα αναγράφονται τα ονόματα 220 στρατιωτών. Στα βορειοδυτικά υπάρχει ξεχωριστά ένας και μοναδικός τάφος-μνημείο, που ανήκει σε αρχιλοχία μονάδας μεταγωγικών, ο οποίος φέρει μεγάλη ταφόπετρα.
Οι Ινδοί στρατιώτες
Οι περισσότεροι Ινδοί στρατιώτες προέρχονταν από χαμηλές κάστες και η πλειοψηφία των θανόντων(83%), σύμφωνα με την έρευνα της καθηγήτριας Ελένης Αμπατζή, έπεσαν άμαχοι (οι περισσότεροι πέθαναν από ελονοσία που τότε θέριζε τη Θεσσαλονίκη) και υπηρετούσαν ως βοηθητικό προσωπικό, εργάτες, νερουλάδες, νοσοκόμοι, σιδεράδες, ιπποκόμοι, βοηθοί κουζίνας, μάγειρες, καθαριστές, σαμαράδες κ.ά, ενώ ελάχιστοι καταλάμβαναν τα κατώτερα κλιμάκια της στρατιωτικής ιεραρχίας, όπως δεκανείς, λοχίες, οπλίτες, στρατιώτες, οδηγοί και μερικοί ναύτες. Παράλληλα με τους Ινδούς που αποτελούσαν μέρος του σώματος των υπόλοιπων στρατιωτικών μονάδων, υπήρχαν και ξεχωριστές αποκλειστικές μονάδες, όπως η 24η Punjabis, η 10η Jats, η 6η Gygkha τυφεκιοφόρων και η 80η Carnatic πεζικού. Η κεντρική υπηρεσία του Commonwealth War Graves Commission – CWGC διαθέτει πληθώρα στοιχείων με τα ονόματα, τις ειδικότητες, τις μονάδες και πολλές πληροφορίες για την παρουσία των Ινδών στο Μακεδονικό Μέτωπο.
Στις κολώνες της εισόδου δεξιά και αριστερά υπάρχουν ενεπίγραφες πλάκες γραμμένες στα Ελληνικά και στα Αγγλικά «Η γη όπου κείνται τα κοιμητήρια ταύτα φόρος ευγνωμοσύνης του Ελληνικού λαού εδόθη προς αιώνιαν ανάπαυσιν των κατά τον πόλεμον 1914-1918 ενδόξως πεσόντων μαχητών των συμμαχικών στρατών, τιμή και δόξας εις αυτούς».
Το Ινδικό Κοιμητήριο βρίσκεται υπό την εποπτεία και επιμέλεια της Κοινοπολιτειακής Επιτροπής Στρατιωτικών Ταφών –CWGC και η μελέτη και κατασκευή των μνημείων έγινε από τον Sir Robert Lorimer.
Από το φύλλο της THESSNEWS #127 (13/10/2018-14/10/2018)
