Η γη της Καππαδοκίας, φτιαγμένη από φωτιά και πέτρα, βρίσκεται στην καρδιά της Μικράς Ασίας, περιτριγυρισμένη από την οροσειρά του Ταύρου, του Αντίταυρου, το Δίδυμο όρος και το σβησμένο ηφαίστειο Αργαίον με ύψος 3.916 μέτρα.
Η μοναδική Καππαδοκία υπήρξε σταυροδρόμι των πολιτισμών που ένωσε διαφορετικούς λαούς και θρησκείες και σε αυτό το υπέροχο σημείο του κόσμου η λάβα των ηφαιστείων Αργαίον, Χασάν Νταγ και Μελεντίζ Νταγ δημιούργησαν ένα φυσικό υπαίθριο μουσείο απαράμιλλης ομορφιάς.
Πολλές δοξασίες και θρύλοι συνοδεύουν την ιστορία αυτής ιδιαίτερης περιοχής όπως τα Μαρμαρένια Αλώνια του Διγενή Ακρίτα, οι Αμαζόνες και ο Θερμώδων παραπόταμος του Άλυ με τις υπερφυσικές ιδιότητες αλλά και η μεγάλη καππαδοκική θεά Μα, η Κυβέλη, η μητέρα των Θεών.
Πάνω από όλα όμως στην μοναδικού κάλους Καππαδοκία άνθισε ο ελληνισμός και ο ασκητισμός. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν δεκάδες λαξευτά μοναστήρια και εκκλησίες, εκατοντάδες πέτρινα σπίτια με ελληνικές επιγραφές και κτήρια που παραμένουν στον χρόνο θυμίζοντας τον πολιτισμό που δημιούργησαν οι ελληνικές κοινότητες στα βάθη των χρόνων.
Οι υπόγειες πολιτείες
Οι αλλεπάλληλες εχθρικές επιδρομές αλλά και η προστασία των κατοίκων από τον πολύ βαρύ χειμώνα και το πολύ ζεστό καλοκαίρι, οδήγησαν τους Καππαδόκες να αναζητήσουν τον τρωγλοδυτικό τρόπο ζωής σκάβοντας το έδαφος και λαξεύοντας την πέτρα. Το πορώδες έδαφος αλλά και οι βράχοι που δημιούργησε η λάβα ήταν εύκολα λαξεύσιμοι με αποτέλεσμα να δημιουργήσουν υπόσκαφες κατοικίες και υπόγειες πολιτείες.
Στα έγκατα της καππαδοκικής γης δημιούργησαν πολιτείες, όπου εκεί ζούσαν για μεγάλα χρονικά διαστήματα ειδικά όταν υπήρχε μεγάλος κίνδυνος από τους επιδρομείς που λεηλατούσαν τα πάντα στο πέρασμά τους.
Έφτιαξαν τρύπες στο έδαφος και πέτρινα σκαλιά, που οδηγούσαν σε λαξευτά δωμάτια ακόμα και 8 ορόφους κάτω από την γη ή και περισσότερους. Εκεί έφτιαξαν λατρευτικούς χώρους, αποθήκες όπου συντηρούσαν τρόφιμα για πολύ καιρό, πατητήρια για την παραγωγή κρασιού, κελάρια, εργαστήρια, στάβλους ακόμα και εκκλησίες.
Δημιούργησαν επίσης μεγάλες δεξαμενές για την αποθήκευση νερού και συγχρόνως ένα πολύ καλό σύστημα εξαερισμού. Μεγάλοι κάθετοι αεραγωγοί διαμέτρου ως και 5 μέτρων ξεκινούσαν από την επιφάνεια του εδάφους και κατέληγαν στον τελευταίο όροφο όπου περνούσε ο αέρας απ όλα τα επίπεδα και διοχετευόταν σε όλα τα δωμάτια. Φρόντιζαν οι αεραγωγοί να μην είναι ορατοί από την επιφάνεια της γης για να μην φανερώνουν την «μυστική» κρυψώνα στους επιδρομείς.
Η άμυνα από τους επιδρομείς
Με μεγάλες μαρμάρινες μυλόπετρες που ζύγιζαν περίπου 200 με 500 κιλά θωράκιζαν την είσοδο κάθε δωματίου σε περίπτωση εισβολής από εχθρούς. Η κάθε μυλόπετρα είχε μια οπή στο κέντρο και από εκεί εκτόξευαν τα βέλη τους για να εξουδετερώσουν τους εχθρούς. Σε περίπτωση που κατάφερνε ο εχθρός να διαπεράσει την σήραγγα, τον περίμενε μια άλλη μυλόπετρα με περισσότερες οπές.
Η υπόγεια πολιτεία της Μαλακοπής
Η μεγαλύτερη και επισκέψιμη υπόγεια πολιτεία σήμερα είναι αυτή της Μαλακοπής (DerinKuyu=Βαθύ πηγάδι) η οποία ανακαλύφθηκε από ένα τυχαίο γεγονός. Το 1962 ένας κάτοικος της περιοχής ήθελε να ανοίξει πηγάδι, και τότε συνειδητοποίησε ότι όσο βαθιά και αν πήγαινε, από κάτω το έδαφος είναι κούφιο. Αυτό το γεγονός ήταν η αφορμή να ξεκινήσουν οι αρχαιολόγοι τις ανασκαφές το 1969.
Η υπόγεια πολιτεία της Μαλακοπής βρίσκεται σε βάθος 85 μέτρων και ανακαλύφθηκαν 11 επίπεδα από τα οποία μόνο τα 8 είναι επισκέψιμα. Πρόκειται για την μεγαλύτερη πολιτεία που καλύπτει έκταση περίπου 650 τμ και ενώνεται με σήραγγες με άλλες υπόγειες πολιτείες πολλών χιλιομέτρων. Χαρακτηριστικό της είναι ότι στο 2ο επίπεδο υπάρχει ένα ευρύχωρο δωμάτιο με μια μεγάλη θολωτή οροφή που μάλλον χρησιμοποιούνταν ως θρησκευτική σχολή ενώ τα πλαϊνά δωμάτια προοριζόταν για μελέτη. Μεταξύ του 3ου και 4ου επιπέδου υπάρχει σταυροειδής εκκλησία ενώ στην διπλανή αίθουσα υπάρχει μια μεγάλη σκαμμένη δεξαμενή και δίπλα μια πιο μικρή όπου ήταν το βαπτιστήριο.
Οι ειδικοί θεωρούν ότι στην πολιτεία της Μαλακοπής μπορούσαν να φιλοξενηθούν από 3 ως 50 χιλιάδες άτομα μαζί με τα ζώα τους.
Δεν έχουν ανακαλυφθεί όλες
Εικάζεται ότι υπάρχουν περίπου 200 υπόγειες πολιτείες με δύο επίπεδα και 40 με τρία επίπεδα και πάνω στο ΚαΪμακλί, στη Δήλα, στην Καρβάλη, στην Ντογκάλα, στο Τατλαρίν, στο Σογκανλί, στο Ατσιγκιόλ, στο Οζκονάκ και αλλού.
Οι πρώτες τρωγλοδύτικες πολιτείες κτίστηκαν από τους Χετταίους που εμφανιστήκαν στην περιοχή κατά την περίοδο 2000-1200π.χ και ονομάζοταν κελέρια, ουράνια, ίνια, καταφύδια, καπάγκια, ορένια, κατσάκια κ.α
Ο Ξενοφώντας στην «Κύρου Ανάβαση» αναφέρεται σε ένα υπόγειο χωριό βορειοανατολικά της Καππαδοκίας: « Τα σπίτια ήταν υπόγεια, οι δε πόρτες τους έμοιαζαν με στόμιο πηγαδιού, στο οποίο όταν κάποιος κατέβαινε κι έμπαινε μέσα, ο χώρος ήταν μεγάλος. Τα υποζύγια έμπαιναν μέσα από ορύγματα ενώ οι άνθρωποι κατέβαιναν από σκάλες. Μέσα σε αυτές τις οικίες εκτρέφονταν γίδες, βόδια και κότες. Για ώρες ανάγκης είχαν αποθηκευμένα σιτάρι, κριθάρι, όσπρια καθώς και κρασί κατασκευασμένο από κριθάρι μέσα σε κρατήρες…»
Από το φύλλο της THESSNEWS #119 (18/08/2018-19/08/2018)
