Η δολοφονία Λαμπράκη έπειτα από 55 χρόνια παραμένει στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας με σκιές γύρω από τα πρόσωπα των εμπλεκομένων, των δολοφόνων και των ηθικών αυτουργών.
Οι Γκοτζαμάνης και Εμμανουηλίδης ήταν οι μόνοι που ευθύνονται για τη στυγερή δολοφονία του βαλκανιονίκη αθλητή, γιατρού, πολιτικού και υπέρμαχου της ειρήνης;
Ποιος ήταν ο ρόλος του παρακράτους και ποιοι οι πραγματικοί δολοφόνοι του Γρηγόρη Λαμπράκη;
Στις 22 Μαΐου 1963 ο Γρηγόρης Λαμπράκης φτάνει στη Θεσσαλονίκη για να μιλήσει σε δημόσια συγκέντρωση της ΕΔΥΕΘ (Επιτροπή για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη Θεσσαλονίκης) για την ειρήνη.
Η συγκέντρωση αποφασίζεται να πραγματοποιηθεί στην αίθουσα του Δημοκρατικού Συνδικαλιστικού Κινήματος στην οδό Ερμού. Αρχικά ήταν προγραμματισμένη να γίνει στην αίθουσα «Πικαντίλλυ», αλλά τελευταία στιγμή αρνήθηκε ο ιδιοκτήτης να την παραχωρήσει.
Η συγκέντρωση έχει οριστεί για τις 20:00μμ και από νωρίς το απόγευμα ομάδες παρακρατικών και αστυνομικών με πολιτική ενδυμασία καταλαμβάνουν την είσοδο του κτηρίου και τα πεζοδρόμια των οδών Σπανδωτή, Ερμού και Βενιζέλου. Στην «αντισυγκέντρωση» παρευρίσκονται 180 χωροφύλακες, ο επιθεωρητής Β.Ελλάδος, υποστράτηγος Κωνσταντίνος Μήτσου, και ο διευθυντής των αστυνομικών δυνάμεων, συνταγματάρχης Ευθύμιος Καμουτσής, ο υποδιευθυντής Διαμαντόπουλος, ο διοικητής της Εθνικής Ασφάλειας, Δόλκας, και οι υπομοίραρχοι Καπελώνης και Κατσούλης.
Κατά την είσοδο του Λαμπράκη στο κτήριο, προπηλακίζεται ο ίδιος και ο βουλευτής Καβάλας της ΕΔΑ Γιώργος Τσαρουχάς. Ο Τσαρουχάς δέχτηκε επίθεση και κατά τη μεταφορά του με ασθενοφόρο στο νοσοκομείο, όπου ομάδα παρακρατικών τον κατέβασε από το ασθενοφόρο και άρχισε να τον χτυπά μανιωδώς.
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του Γρηγόρη Λαμπράκη, οι συγκεντρωμένοι «αγανακτισμένοι πολίτες» πετούσαν πέτρες φωνάζοντας : «Βούλγαροι», «Θα σας φάμε», «έξω οι προδότες» κ.ά.
Προηγήθηκε το πρωί της ίδιας μέρας τηλεφωνική επικοινωνία του δικηγόρου Σύλλα Παπαδημητρίου με τον εισαγγελέα Ασημακόπουλο ότι υπάρχει οργανωμένο σχέδιο για τη δολοφονία του βουλευτή Λαμπράκη.
Μέσα σ’ αυτό το τεταμένο κλίμα, ο βουλευτής της ΕΔΑ φώναξε από το μικρόφωνο:«Προσοχή, προσοχή. Εδώ βουλευτής Λαμπράκης. Σαν εκπρόσωπος του Έθνους και του Λαού, καταγγέλλω ότι υπάρχει σχέδιο δολοφονίας μου και καλώ τον υπουργό Β. Ελλάδος, τον νομάρχη, τον εισαγγελέα, τον στρατηγό Χωροφυλακής Μήτσου, τον διευθυντή της Αστυνομίας και τον διοικητή Ασφαλείας να προστατέψουν τη συγκέντρωση και τη ζωή μου».
Η δολοφονία
Μετά το πέρας της ομιλίας, ο Λαμπράκης συνοδευόμενος βγήκε από το κτήριο για να περάσει στο απέναντι ξενοδοχείο. Τότε ένα τρίκυκλο με οδηγό τον Γκοτζαμάνη περνάει από τον κλοιό της αστυνομίας και με μεγάλη ταχύτητα πέφτει πάνω στην ομάδα που συνοδεύει τον Λαμπράκη.
Ο Εμμανουηλίδης, που ήταν πάνω στην καρότσα, χτυπάει με λοστό τον Λαμπράκη και τον ρίχνει κάτω αιμόφυρτο. Εκείνη τη στιγμή ο Μανώλης Χατζηαποστόλου, γνωστός και ως «Τίγρης», πηδάει πάνω στο τρίκυκλο και πιάνεται στα χέρια με τον Εμμανουηλίδη. Το τρίκυκλο σταματάει και ο Γκοτζαμάνης χτυπάει τον Χατζηαποστόλου με ένα γκλοπ, ώσπου ένας τροχονόμος, μη γνωρίζοντας τι έχει προηγηθεί, συλλαμβάνει τον Γκοτζαμάνη.
Ο Σπύρος Κοτζαμάνης ήταν μεταφορέας, στέλεχος της παρακρατικής οργάνωσης του δωσίλογου Ξενοφώντα Γιοσμά, ενώ ο Μανώλης Εμμανουηλίδης είχε καταδικαστεί στο παρελθόν για παιδεραστία, κλοπές και βιασμό.
Ο Γρηγόρης Λαμπράκης μεταφέρεται στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, αλλά παρά τις προσπάθειες Ελλήνων και ξένων γιατρών, ο υπέρμαχος της ειρήνης εξέπνευσε τέσσερις μέρες μετά, στη 1:22 μετά τα μεσάνυχτα της 26ης Μαΐου.
Η δίκη
Η δίκη του Γρηγόρη Λαμπράκη διήρκησε από τον Οκτώβρη ως τον Δεκέμβρη του 1966. Κατά τη διάρκειά της πολλές καταθέσεις μαρτύρων άλλαξαν, άλλοι δέχτηκαν απειλές, ενοχοποιητικά στοιχεία, όπως ο λοστός που κρατούσε ο Εμμανουηλίδης και χτύπησε τον Λαμπράκη, «εξαφανίστηκαν», αλλά και πολλοί μάρτυρες δολοφονήθηκαν.
Στους κατηγορούμενους αναγνωρίστηκε το ελαφρυντικό του «πρότερου έντιμου βίου» και ότι δεν «ενήργησαν από ταπεινά αίτια», με τον εισαγγελέα Δελαπόρτα να σχολιάζει «Τουλάχιστον αυτό το ελαφρυντικό είναι ελαφρώς προσβλητικόν».
Ο Σπύρος Κοτζαμάνης καταδικάστηκε σε 11 χρόνια κάθειρξη για θανατηφόρες σωματικές βλάβες σε βάρος του βουλευτή και διατάραξη της κοινής ειρήνης.
Ο Μανώλης Εμμανουηλίδης καταδικάστηκε σε 8,5 χρόνια για συνέργεια. Και οι δύο αποφυλακίστηκαν επί χούντας.
Αθώα η αστυνομική ηγεσία
Ο ανακριτής Χρήστος Σαρτζετάκης τον Ιούλιο του 1963 απήγγειλε κατηγορίες για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονία εκ προθέσεως στον υπομοίραρχο Εμμανουήλ Καπελώνη, διοικητή του αστυνομικού τμήματος Τριανδρίας και στον Ξενοφώντα Γιοσμά, αρχηγό της παρακρατικής οργάνωσης «Καρφίτσα».
Με ομόφωνη γνώμη ανακριτή και εισαγγελέα κρίθηκαν προφυλακιστέοι ο υποστράτηγος Μήτσου, επιθεωρητής Β.Ελλάδος, οι συνταγματάρχες Ευθύμιος Καμουτσής, διευθυντής αστυνομίας, και Μιχάλης Διαμαντόπουλος, και ο μοίραρχος Τρύφων Παπατριανταφύλλου. Αν και υπήρξαν πολλές μαρτυρίες για τον ρόλο του υπομοίραρχου Δημήτριου Κατσούλη, προϊσταμένου της «υπηρεσίας δίωξης κομμουνισμού» της Εθνικής Ασφάλειας Θεσσαλονίκης και συνδέσμου της ασφάλειας με την ΚΥΠ, όλες συγκαλύφθηκαν και ο Κατσούλης έμεινε στο απυρόβλητο. Σύμφωνα με την κατάθεση του Καπελώνη, πριν την ομιλία Λαμπράκη ειδοποίησε όλα τα παραρτήματα να στείλουν άνδρες στο σημείο συγκέντρωσης και να πάρουν μαζί τους «εθνικόφρονες πολίτες», για να αποδοκιμάσουν τους οπαδούς της ειρήνης.
Όλοι οι αξιωματικοί και οι αστυνομικοί που κατηγορήθηκαν ως ηθικοί αυτουργοί και για παράβαση καθηκόντων αντίστοιχα, αθωώθηκαν.
Από τους 31 κατηγορούμενους για τη δολοφονία Λαμπράκη, το Μικτό Ορκωτό Κακουργιοδικείο Θεσσαλονίκης αθώωσε τους 22, με τους δέκα ενόρκους της υπόθεσης να κρίνουν «Εξ αμελείας προήλθε ο θάνατός του».
Οι αντιδράσεις μετά τη δολοφονία Λαμπράκη φέρνουν αλλαγές στο πολιτικό πεδίο. Μετά από 20 μέρες ο Κωνσταντίνος Καραμανλής υποβάλλει την παραίτησή του λέγοντας την περίφημη φράση « Επιτέλους, ποιος κυβερνάει αυτό τον τόπο;».
O Γρηγόρης Λαμπράκης
Ο Γρηγόρης Λαμπράκης γεννήθηκε στις 3 Απριλίου 1912 στην Κερασίτσα Αρκαδίας και ήταν το 14ο παιδί από τα συνολικά 18 της οικογένειας. Ήταν γυναικολόγος, υφηγητής Μαιευτικής – Γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, βαλκανιονίκης αθλητής στο άλμα εις μήκος και αθλητής του στίβου, βουλευτής της ΕΔΑ, ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη και πατέρας 3 αγοριών.
Από το φύλλο της THESSNEWS #107 (26/05/2018-27/05/2018)
Comments are closed.